ಕೆಲಬಲದ ಸಬಳಿಗರು ಸಬಳದ
ವಳಯದಲಿ ಹರಿಗೆಗಳು ಹರಿಗೆಗ
ಳೊಳಗೆ ಬಿಲ್ಲಾಳುಗಳ ಮರೆಯಲಿ ವಾಜಿ ಗಜರಥವ
ನಿಲಿಸಿ ಗರ್ಭವ್ಯೂಹವನು ಮಂ
ಡಳಿಸಿದನು ಸಂವೀರರನು ಸಿಂ
ಹಳರ ನಿಲಿಸಿದ ಹತ್ತು ಸಾವಿರ ಮಂಡಳೇಶ್ವರರ (ದ್ರೋಣ ಪರ್ವ, ೯ ಸಂಧಿ, ೨೧ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಅಕ್ಕಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಈಟಿಯನ್ನು ಆಯುಧವನ್ನಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಪದಾತಿಗಳು, ವೃತ್ತಾಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದರು, ಅದರೊಳಗೆ ಕತ್ತಿಗುರಾಣಿಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದವರು, ಗುರಾಣಿಗಳ ಹಿಂದೆ ಬಿಲ್ಲಾಳುಗಳು, ಅವರ ಹಿಂದೆ ಕುದುರೆ ಆನೆ ರಥಗಳು ಹೀಗೆ ಗರ್ಭವ್ಯೂಹವನ್ನು ರಚಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಳ ಸಂವೀರ ದೇಶಗಳ ಹತ್ತು ಸಾವಿರ ಮಂಡಲಾಧಿಪತಿಗಳನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಿದನು.
ಅರ್ಥ:
ಕೆಲಬಲ: ಅಕ್ಕಪಕ್ಕ; ಸಬಳಿಗ: ಈಟಿಯನ್ನು ಆಯುಧವಾಗುಳ್ಳವನು; ಸಬಳ: ಈಟಿ; ವಳಯ: ವರ್ತುಲ, ಪರಿಧಿ; ಹರಿಗೆ: ಚಿಲುಮೆ; ಬಿಲ್ಲಾಳು: ಬಿಲ್ಲುಗಾರ; ಮರೆ: ಅವಚು; ವಾಜಿ: ಕುದುರೆ; ಗಜ: ಆನೆ; ರಥ: ಬಂಡಿ; ನಿಲಿಸು: ತಡೆ; ವ್ಯೂಹ: ಗುಂಪು, ಸಮೂಹ; ಮಂಡಳ: ವರ್ತುಲಾಕಾರ; ವೀರ: ಶೂರ; ಸಾವಿರ: ಸಹಸ್ರ; ಮಂಡಳೇಶ್ವರ: ಸಾಮಂತ ರಾಜ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಕೆಲಬಲದ+ ಸಬಳಿಗರು+ ಸಬಳದ
ವಳಯದಲಿ+ ಹರಿಗೆಗಳು+ ಹರಿಗೆಗಳ್
ಒಳಗೆ +ಬಿಲ್ಲಾಳುಗಳ +ಮರೆಯಲಿ +ವಾಜಿ +ಗಜ+ರಥವ
ನಿಲಿಸಿ +ಗರ್ಭವ್ಯೂಹವನು +ಮಂ
ಡಳಿಸಿದನು +ಸಂವೀರರನು +ಸಿಂ
ಹಳರ+ ನಿಲಿಸಿದ +ಹತ್ತು +ಸಾವಿರ +ಮಂಡಳೇಶ್ವರರ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಪದಗಳ ಬಳಕೆ – ಸಬಳಿಗರು ಸಬಳದ; ಹರಿಗೆಗಳು ಹರಿಗೆಗ; ಸಂವೀರರನು ಸಿಂಹಳರ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 