ಮರಳಿ ವಾಘೆಯ ಕೊಂಡು ರಾವ್ತರು
ತಿರುಗಿದರು ಹಮ್ಮುಗೆಯ ನೇಣ್ಗಳ
ಹರಿದು ಹಕ್ಕರಿಕೆಗಳ ಬಿಸುಟರು ಹಾಯ್ಕಿ ಖಂಡೆಯವ
ಬಿರುದ ಸಂಭಾಳಿಸುವ ಭಟ್ಟರ
ನಿರಿದರಾರೋಹಕರು ಕರಿಗಳ
ತಿರುಹಿ ಗುಳ ರೆಂಚೆಗಳ ಕೊಯ್ದೀಡಾಡಿದರು ನೆಲಕೆ (ಗದಾ ಪರ್ವ, ೧ ಸಂಧಿ, ೧೬ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಕುದುರೆಗಳ ಮೇಲಿದ್ದ ರಾವುತರು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಹೋದರು. ಹಗ್ಗಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಕುದುರೆಯ ಕವಚಗಳನ್ನು ಕತ್ತಿಯೀಮ್ದ ಹರಿದು ಹಾಕಿದರು. ಜೋದರು ತಮ್ಮ ಬಿರುದನ್ನು ಹೊಗಳುವ ವಂದಿಗಳನ್ನಿರಿದರು. ಆನೆಗಳನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ತಿರುಗಿಸಿ ಅದಕ್ಕೆ ಹೊದ್ದಿಸಿದ ಗುಳ ರೆಂಚೆಗಳನ್ನು ಕೊಯ್ದೆಸೆದರು.
ಅರ್ಥ:
ಮರಳು: ಮತ್ತೆ, ಹಿಂದಿರುಗು; ವಾಘೆ: ಲಗಾಮು; ಕೊಂಡು: ಪಡೆದು; ರಾವುತ: ಕುದುರೆ ಸವಾರ, ಅಶ್ವಾರೋಹಿ; ತಿರುಗು: ಸುತ್ತು; ಹಮ್ಮುಗೆ: ಹಗ್ಗ, ಪಾಶ; ನೇಣು: ಹಗ್ಗ, ಹುರಿ; ಹರಿ: ಸೀಳು; ಹಕ್ಕರಿಕೆ: ದಂಶನ, ಆನೆ ಕುದುರೆಗಳ ಪಕ್ಕವನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಾಧನ; ಬಿಸುಟು: ಹೊರಹಾಕು; ಹಾಯ್ಕು: ಬೀಸು, ಕೆಡೆಯಿಸು; ಖಂಡೆಯ: ಕತ್ತಿ, ಖಡ್ಗ; ಬಿರುದು: ಗೌರವ ಸೂಚಕ ಹೆಸರು; ಸಂಭಾಳಿಸು: ಸರಿದೂಗಿಸು; ಭಟ್ಟ: ಸೈನಿಕ; ಇರಿ: ಸೀಳು; ಆರೋಹಕ: ಮೇಲೇರುವವ; ಕರಿ: ಆನೆ; ಗುಳ: ಆನೆ ಕುದುರೆಗಳ ಪಕ್ಷರಕ್ಷೆ; ರೆಂಚೆ: ಆನೆ, ಕುದುರೆಗಳ ಪಕ್ಕರಕ್ಕೆ; ಕೊಯ್ದು: ಸೀಳು; ಈಡಾಡು: ಹರಡು; ನೆಲ: ಭೂಮಿ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಮರಳಿ +ವಾಘೆಯ +ಕೊಂಡು +ರಾವ್ತರು
ತಿರುಗಿದರು +ಹಮ್ಮುಗೆಯ +ನೇಣ್ಗಳ
ಹರಿದು +ಹಕ್ಕರಿಕೆಗಳ +ಬಿಸುಟರು +ಹಾಯ್ಕಿ +ಖಂಡೆಯವ
ಬಿರುದ +ಸಂಭಾಳಿಸುವ +ಭಟ್ಟರನ್
ಇರಿದರ್+ಆರೋಹಕರು +ಕರಿಗಳ
ತಿರುಹಿ +ಗುಳ +ರೆಂಚೆಗಳ +ಕೊಯ್ದ್+ಈಡಾಡಿದರು +ನೆಲಕೆ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಪರಾಕ್ರಮಿ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಪರಿ – ಬಿರುದ ಸಂಭಾಳಿಸುವ ಭಟ್ಟ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 