ಎಲೆಲೆ ಸುರಪತಿಯಾಳು ಕೋಟೆಯ
ನಿಳಿವುತದೆ ನಡೆಯೆನುತ ದಾನವ
ರುಲಿದು ಕವಿದುದು ಖಾತಿಯಲಿ ಮಿಗೆ ಭಾಷೆಗಳ ಕೊಡುತ
ತಲೆಯ ಹೊಯ್ದಡೆಗೆಡಹು ಸುರಪನ
ಲಲನೆಯರು ಮುಂದಲೆಯಕೊಯ್ ಹುಲು
ಸುರರು ಸರಿಯೇ ಮಝಯೆನುತ್ತೈದಿದರು ರಣಭಟರು (ಅರಣ್ಯ ಪರ್ವ, ೧೩ ಸಂಧಿ, ೩೪ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ರಾಕ್ಷಸ ಸೈನಿಕರು, ಎಲವೊ ಎಲವೋ ದೇವತೆಗಳು ಕೋಟೆಯೊಳಕ್ಕೆ ಇಳಿಯುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಮುನ್ನುಗ್ಗಿ, ನಡೆಯಿರಿ ತಡೆಯೋಣ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಭಾಷೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾ ಶತ್ರುಗಳ ತಲೆಯನ್ನು ಹೊಯ್ದು ಹಾಕು, ಕೆಳಕ್ಕೆ ಕೆಡವು, ಅಪ್ಸರೆಯರ ಮುಂದಲೆಯನ್ನು ಕೊಯ್, ಈ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ಬಾರದ ದೇವತೆಗಳು ನಮಗೆ ಸರಿಯೇ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಮುಂದೆ ನುಗ್ಗಿದರು.
ಅರ್ಥ:
ಸುರಪತಿ: ಇಂದ್ರ; ಆಳು: ಸೇವಕ; ಕೋಟೆ: ದುರ್ಗ; ಇಳಿ: ಕೆಳಕ್ಕೆ ಬಾ; ನಡೆ: ಮುನ್ನುಗ್ಗು; ದಾನವ: ರಾಕ್ಷಸ; ಉಲಿ: ಅರಚು; ಕವಿ: ಆವರಿಸು; ಖಾತಿ: ಕೋಪ, ಕ್ರೋಧ; ಮಿಗೆ: ಮತ್ತು, ಅಧಿಕ; ಭಾಷೆ: ಮಾತು; ಕೊಡು: ನೀಡು; ತಲೆ: ಶಿರ; ಹೊಯ್ದು: ಹೊಡೆ; ಕೆಡಹು: ಕೆಳಕ್ಕೆ ನೂಕು; ಲಲನೆ: ಹೆಣ್ಣು; ಸುರಪ: ಇಂದ್ರ; ಮುಂದಲೆ: ತಲೆಯ ಮುಂಭಾಗ; ಕೊಯ್: ಸೀಳು; ಹುಲು:ಕ್ಷುದ್ರ, ಅಲ್ಪ; ಸುರ: ದೇವತೆ; ಸರಿ: ಸಮಾನ; ಮಝ: ಕೊಂಡಾಟದ ಒಂದು ಮಾತು; ಐದು: ಬಂದು ಸೇರು; ರಣ: ಯುದ್ಧ; ಭಟ: ಸೈನಿಕ, ಪರಾಕ್ರಮಿ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಎಲೆಲೆ +ಸುರಪತಿ+ಆಳು +ಕೋಟೆಯನ್
ಇಳಿವುತದೆ +ನಡೆ+ಎನುತ +ದಾನವರ್
ಉಲಿದು +ಕವಿದುದು +ಖಾತಿಯಲಿ +ಮಿಗೆ +ಭಾಷೆಗಳ +ಕೊಡುತ
ತಲೆಯ+ ಹೊಯ್ದಡೆ+ಕೆಡಹು+ ಸುರಪನ
ಲಲನೆಯರು+ ಮುಂದಲೆಯ+ಕೊಯ್+ ಹುಲು
ಸುರರು +ಸರಿಯೇ +ಮಝ+ಯೆನುತ್+ಐದಿದರು+ ರಣ+ಭಟರು
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಸುರಪತಿ, ಸುರಪ – ಸಮನಾರ್ಥಕ ಪದ
(೨) ರಾಕ್ಷಸರ ಆರ್ಭಟ – ತಲೆಯ ಹೊಯ್ದಡೆಗೆಡಹು ಸುರಪನ ಲಲನೆಯರು ಮುಂದಲೆಯಕೊಯ್ ಹುಲು ಸುರರು ಸರಿಯೇ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 