ಮತ್ತೆ ನಾವೇ ಪಾಪಿಗಳೆ ನೀ
ನುತ್ತಮನಲಾ ಸಾಕಿದೇತಕೆ
ನುತ್ತ ಮರಳುವ ಕಂಗಳಡಿಗಡಿಗುಗಿವ ಮೇಲುಸುರ
ಎತ್ತಿ ಹಾಯ್ಕುವ ಕೊರಳ ಬಿಕ್ಕುಳ
ತೆತ್ತುವಧರದ ರೋಷದಲಿ ಹೊಗೆ
ಸುತ್ತಿದುರಿವಾತುಗಳ ಸೂಸಿದರವನಿಪನ ಮೇಲೆ (ಆದಿ ಪರ್ವ, ೪ ಸಂಧಿ, ೧೯ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಆಗ ಅವರು ನಾವೇ ಪಾಪಿಗಳೇ? ನೀನೇ ಉತ್ತಮನೇ? ಇದೆಲ್ಲಾ ಏಕೆ ಎನ್ನುತ್ತಾ ತೇಲುಗಣ್ಣು ಮಾಡುತ್ತಾ, ಕ್ಷಣಕ್ಷಣಕ್ಕೂ ಮೇಲುಸಿರು ಬರುತ್ತಿರಲು, ಕತ್ತು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಿರಲು, ಬಿಕ್ಕುಳಿಕೆ ಬರುತ್ತಿರಲು ರೋಷಗೊಂಡು ಉರಿಮಾತುಗಳನ್ನು ರಾಜನಿಗೆ ಹೇಳಿದರು.
ಅರ್ಥ:
ಮತ್ತೆ: ಪುನಃ; ಪಾಪಿ: ದುಷ್ಟ; ಉತ್ತಮ: ಶ್ರೇಷ್ಠ; ಸಾಕು: ನಿಲ್ಲು; ಮರಳು: ಹಿಂದಿರುಗು; ಕಂಗಳು: ಕಣ್ಣು; ಅಡಿಗಡಿಗೆ: ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ; ಉಗಿ: ಹೊರಹಾಕು; ಉಸುರು: ವಾಯು; ಮೇಲುಸುರು: ನಿಟ್ಟುಸಿರು; ಹಾಯ್ಕು: ಇಡು, ಇರಿಸು; ಕೊರಳು: ಕಂಠ; ಬಿಕ್ಕುಳ: ಬಿಕ್ಕುಳಿಕೆ, ನೀರಿಗೆ ಕಾಯುವ ಸ್ಥಿತಿ; ಅಧರ: ತುಟಿ; ರೋಷ: ಕೋಪ; ಹೊಗೆ: ಧೂಮ; ಸುತ್ತು: ಆವರಿಸು; ಉರಿ: ಬೆಂಕಿ; ಸೂಸು: ಹರಡು; ಅವನಿಪ: ರಾಜ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಮತ್ತೆ +ನಾವೇ +ಪಾಪಿಗಳೆ +ನೀನ್
ಉತ್ತಮನಲಾ + ಸಾಕ್+ಇದೇತಕ್
ಎನುತ್ತ+ ಮರಳುವ +ಕಂಗಳ್+ಅಡಿಗಡಿಗ್+ಉಗಿವ +ಮೇಲ್+ಉಸುರ
ಎತ್ತಿ+ ಹಾಯ್ಕುವ +ಕೊರಳ +ಬಿಕ್ಕುಳ
ತೆತ್ತುವ್+ಅಧರದ +ರೋಷದಲಿ +ಹೊಗೆ
ಸುತ್ತಿದ್+ಉರಿವಾತುಗಳ +ಸೂಸಿದರ್+ ಅವನಿಪನ +ಮೇಲೆ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಕೋಪದ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ವರ್ಣಿಸುವ ಪರಿ – ಮರಳುವ ಕಂಗಳಡಿಗಡಿಗುಗಿವ ಮೇಲುಸುರ ಎತ್ತಿ ಹಾಯ್ಕುವ ಕೊರಳ ಬಿಕ್ಕುಳತೆತ್ತುವಧರದ ರೋಷದಲಿ ಹೊಗೆ ಸುತ್ತಿದುರಿವಾತುಗಳ ಸೂಸಿದರ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 