ಕಂಡನೀ ಶಲ್ಯಾರ್ಜುನರ ಕೋ
ದಂಡಸಾರಶ್ರುತಿರಹಸ್ಯದ
ದಂಡಿಯನು ಕುರುರಾಯ ಕೈವೀಸಿದನು ತನ್ನವರ
ಗಂಡುಗಲಿಗಳೊ ವೀರಸಿರಿಯುಳಿ
ಮಿಂಡರೋ ತನಿನಗೆಯ ಬಿರುದಿನ
ಭಂಡರೋ ನೀವಾರೆನುತ ಮೂದಲಿಸಿದನು ಭಟರ (ಶಲ್ಯ ಪರ್ವ, ೨ ಸಂಧಿ, ೫೦ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಶಲ್ಯಾರ್ಜುನರ ಧನುರ್ವೇದ ರಹಸ್ಯದ ಘನತೆಯನ್ನು ಕಂಡು ಕೌರವನು ತನ್ನ ಸೇನೆಯ ವೀರರನ್ನು ಕರೆದು ನೀವೇನು ಗಂಡುಗಲಿಗಳೋ? ಪರಾಕ್ರಮ ಲಕ್ಷ್ಮಿಯು ಸಿಕ್ಕುವಳೆಂದು ಸುಮ್ಮನೆ ಕಾದು ನಿಮ್ತ ಜಾರರೋ? ಬಿರುದಗಳಿಂದ ಹೊಗಳಿಸಿಕೊಂಡು ನಕ್ಕು ಹಿಗ್ಗುವ ಭಂಡರೋ? ನೀವಾರು ಎಂದು ಮೂದಲಿಸಿದನು.
ಅರ್ಥ:
ಕಂಡು: ನೋಡು; ಕೋದಂಡ: ಬಿಲ್ಲು; ಸಾರ: ಸತ್ವ; ರಹಸ್ಯ: ಗುಟ್ಟು; ದಂಡಿ: ಘನತೆ, ಹಿರಿಮೆ; ಶ್ರುತಿ: ವೇದ; ಕೈವೀಸು: ಹಸ್ತವನ್ನು ಅಲ್ಲಾಡಿಸು; ಗಂಡುಗಲಿ: ಪರಾಕ್ರಮಿ; ವೀರ: ಶೂರ; ಸಿರಿ: ಐಶ್ವರ್ಯ; ಮಿಂಡ: ವೀರ, ಶೂರ; ತನಿ: ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆದುದು; ನಗೆ: ಹರ್ಷ; ಬಿರುದು: ಗೌರವ ಸೂಚಕ ಪದ; ಭಂಡ: ನಾಚಿಕೆ, ಲಜ್ಜೆ; ಮೂದಲಿಸು: ಹಂಗಿಸು; ಭಟ: ಸೈನಿಕ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಕಂಡನ್+ಈ+ ಶಲ್ಯ+ಅರ್ಜುನರ +ಕೋ
ದಂಡ+ಸಾರ+ಶ್ರುತಿ+ರಹಸ್ಯದ
ದಂಡಿಯನು +ಕುರುರಾಯ +ಕೈವೀಸಿದನು +ತನ್ನವರ
ಗಂಡುಗಲಿಗಳೊ+ ವೀರಸಿರಿ+ಉಳಿ
ಮಿಂಡರೋ +ತನಿ+ನಗೆಯ +ಬಿರುದಿನ
ಭಂಡರೋ +ನೀವಾರೆನುತ+ ಮೂದಲಿಸಿದನು +ಭಟರ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಕೋದಂಡ, ಮಿಂಡ, ಭಂಡ, ಕಂಡ – ಪ್ರಾಸ ಪದಗಳು
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 