ಅರಸ ಕೇಳೈ ಮರವೆಗಾತ್ಮನ
ನೆರೆವ ಕೊಟ್ಟು ಮುಹೂರ್ತಮಾತ್ರಕೆ
ಮರಳಿಚಿದವೊಲು ಕಂದೆರೆದು ನೋಡಿದನು ಕೆಲಬಲನ
ಸರಳ ಕಿತ್ತೌಷಧಿಯ ಲೇಪವ
ನೊರಸಿದನು ತೊಳೆತೊಳೆದು ನೂತನ
ವರ ದುಕೂಲವನುಟ್ಟು ಕೊಂಡನು ನಗುತ ವೀಳೆಯವ (ಶಲ್ಯ ಪರ್ವ, ೩ ಸಂಧಿ, ೪೦ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರ ಕೇಳು, ಸಾಧನೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತಂದ್ರಾವಸ್ಥೆಯೊದಗಲು ಅಲ್ಲಿದ್ದವನೂ ಆತ್ಮನೇ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸಿ ಸಾಧನೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುವ ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ಸಾಧಕನಂತೆ ಶಲ್ಯನು ಕಣ್ಣು ತೆರೆದು ನೋಡಿ, ಬಾಣವನ್ನು ಕಿತ್ತು ಔಷಧಿಯನ್ನು ಹಚ್ಚಿ ರಕ್ತವನ್ನು ತೊಳೆದು ಬೇರೆಯ ಹೊಸ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನುಟ್ಟು, ನಗುತ್ತಾ ವೀಳೆಯವನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಂಡನು.
ಅರ್ಥ:
ಅರಸ: ರಾಜ; ಕೇಳು ಆಲಿಸು; ಮರವು: ಜ್ಞಾಪಕವಿಲ್ಲದಿರುವುದು; ನೆರೆ: ಪಕ್ಕ, ಪಾರ್ಶ್ವ; ಕೊಟ್ಟು: ನೀಡು; ಮುಹೂರ್ತ: ಒಳ್ಳೆ ಸಮಯ; ಮರಳು: ಹಿಂದಿರುಗು; ಕಂದೆರೆದು: ನಯನವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು; ನೋಡು: ವೀಕ್ಷಿಸು; ಕೆಲಬಲ: ಅಕ್ಕಪಕ್ಕ; ಸರಳು: ಬಾಣ; ಔಷಧಿ: ಮದ್ದು; ಲೇಪನ: ಹಚ್ಚು; ಒರಸು: ಸಾರಿಸು; ತೊಳೆ: ಸ್ವಚ್ಛಮಾಡು, ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸು; ನೂತನ: ನವೀನ; ವರ: ಶ್ರೇಷ್ಠ; ದುಕೂಲ: ರೇಷ್ಮೆ ಬಟ್ಟೆ; ಉಟ್ಟು: ತೊಡು; ನಗು: ಹರ್ಷ; ವೀಳೆ: ತಾಂಬೂಲ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಅರಸ+ ಕೇಳೈ +ಮರವೆಗ್+ಆತ್ಮನ
ನೆರೆವ +ಕೊಟ್ಟು +ಮುಹೂರ್ತಮಾತ್ರಕೆ
ಮರಳಿಚಿದವೊಲು+ ಕಂದೆರೆದು +ನೋಡಿದನು +ಕೆಲಬಲನ
ಸರಳ+ ಕಿತ್ತ್+ಔಷಧಿಯ +ಲೇಪವನ್
ಒರಸಿದನು +ತೊಳೆತೊಳೆದು +ನೂತನ
ವರ +ದುಕೂಲವನುಟ್ಟು +ಕೊಂಡನು +ನಗುತ +ವೀಳೆಯವ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಉಪಮಾನದ ಪ್ರಯೋಗ – ಮರವೆಗಾತ್ಮನ ನೆರೆವ ಕೊಟ್ಟು ಮುಹೂರ್ತಮಾತ್ರಕೆ ಮರಳಿಚಿದವೊಲು
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 