ಪದ್ಯ ೨೯: ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು ರಾಣಿಯು ಯಾವ ಪ್ರಶ್ನೆ ಕೇಳಿದಳು?

ಕೆಳದಿಯರು ಕಾಣಿಸಿದರರಸನ
ಲಲನೆಯನು ಪರಿಯಂಕ ಪೀಠದ
ಕೆಲಕೆ ಕರೆದಳು ಕಮಲವದನೆಯನುಚಿತ ವಚನದಲಿ
ನಳಿನಮುಖಿ ನೀನಾರು ನಿನಗಾ
ರೊಳರು ರಮಣರು ಮಾಸಿಕೊಂಡಿಹ
ಮಲಿನವೃತ್ತಿಯಿದೇಕೆನುತ ಬೆಸಗೊಂಡಳಂಗನೆಯ (ವಿರಾಟ ಪರ್ವ, ೧ ಸಂಧಿ, ೨೯ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು ದಾಸಿಯರು ರಾಣಿಯ ಆಸೀನಳಾಗಿದ್ದ ಮಂಚನ ಪಕ್ಕಕ್ಕೆ ಕರೆತಂದರು. ರಾಣಿಯು ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಮಾತನಾಡಿಸುತ್ತಾ, ಕಮಲಮುಖಿ, ನೀನಾರು, ನಿನ್ನ ಪತಿಯಾರು? ನಿನಗೆ ಇಂತಹ ಮಲಿನ ವೃತ್ತಿಯ ದುರ್ಗತಿಯೇಕೆ ಬಂದಿತು ಎಂದು ಕೇಳಿದಳು.

ಅರ್ಥ:
ಕೆಳದಿ: ಗೆಳತಿ, ಸ್ನೇಹಿತೆ; ಕಾಣಿಸು: ತೋರು, ಗೋಚರಿಸು; ಅರಸ: ರಾಜ; ಲಲನೆ: ಹೆಣ್ಣು; ಪರಿಯಂಕ: ಹಾಸುಗೆ; ಪೀಠ: ಆಸನ; ಕೆಲ: ಪಕ್ಕ; ಕರೆ: ಬರೆಮಾಡು; ಕಮಲವದನೆ: ಕಮಲದಂತಹ ಮುಖವುಳ್ಳವಳು; ಉಚಿತ: ಸರಿಯಾದ; ವಚನ: ಮಾತು, ನುಡಿ; ನಳಿನಮುಖಿ: ಕಮಲದಂತಹ ಮುಖವುಳ್ಳವಳು; ರಮಣ: ಪ್ರಿಯತಮ; ಮಾಸು: ಬಾಡು; ಮಲಿನ: ಕೊಳೆ, ಹೊಲಸು; ವೃತ್ತಿ: ಕೆಲಸ; ಬೆಸ:ಕೆಲಸ, ಕಾರ್ಯ, ಅಪ್ಪಣೆ; ಅಂಗನೆ: ಸ್ತ್ರಿ;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಕೆಳದಿಯರು +ಕಾಣಿಸಿದರ್+ಅರಸನ
ಲಲನೆಯನು +ಪರಿಯಂಕ +ಪೀಠದ
ಕೆಲಕೆ+ ಕರೆದಳು +ಕಮಲವದನೆಯನ್+ಉಚಿತ +ವಚನದಲಿ
ನಳಿನಮುಖಿ +ನೀನಾರು+ ನಿನಗ್
ಆರೊಳರು+ ರಮಣರು+ ಮಾಸಿ+ಕೊಂಡಿಹ
ಮಲಿನ+ವೃತ್ತಿಯಿದೇಕೆನುತ +ಬೆಸಗೊಂಡಳ್+ಅಗನೆಯ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ದಾಸಿ ವೃತ್ತಿಯು ದ್ರೌಪದಿಗೆ ಸರಿಯಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಪರಿ – ಮಾಸಿಕೊಂಡಿಹ ಮಲಿನವೃತ್ತಿಯಿದೇಕೆನುತ
(೨) ಕ ಕಾರದ ತ್ರಿವಳಿ ಪದ – ಕೆಲಕೆ ಕರೆದಳು ಕಮಲವದನೆ
(೩) ನಳಿನಮುಖಿ, ಕಮಲವದನೆ – ಸಮನಾರ್ಥಕ ಪದ