ಜಲಧಿ ಮಧ್ಯದ ಕುರುವ ಘಟ್ಟಾ
ವಳಿಯ ಕೊಳ್ಳದ ಕುಹರ ಕುಂಜದ
ನೆಲೆಯ ಗಿರಿಸಾನುಗಳ ಶಿಖರದ ದುರ್ಗವೀಥಿಗಳ
ನೆಲನಶೇಷಪ್ರಜೆ ನಿಖಿಳ ಮಂ
ಡಳಿಕೆ ಮನ್ನೆಯ ವಂದಿಜನ ಸಂ
ಕುಲ ಮತಂಗಜಪುರಿಗೆ ಬಂದುದು ನೃಪನ ಕಾಣಿಕೆಗೆ (ಗದಾ ಪರ್ವ, ೧೩ ಸಂಧಿ, ೩ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಸಮುದ್ರ ಮಧ್ಯದ ದ್ವೀಪಗಳು, ಘಟ್ಟಗಳು, ಕಣಿವೆಗಳು, ಬೆಟ್ಟಗಳು, ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿಗಳು, ಶಿಖರಗಳು, ಕೋಟೆಗಳಲ್ಲಿದ್ದ ಎಲ್ಲಾ ಮಾಂಡಲಿಕರು, ನಾಯಕರು, ವಂದಿಗಳು ಹಸ್ತಿನಾಪುರಕ್ಕೆ ಬಂದು ದೊರೆಗೆ ಕಾಣಿಕೆ ಕೊಟ್ಟರು.
ಅರ್ಥ:
ಜಲಧಿ: ಸಾಗರ; ಮಧ್ಯ: ನಡುವೆ; ಘಟ್ಟ: ಬೆಟ್ಟಗಳ ಸಾಲು; ಆವಳಿ: ಸಾಲು; ಕೊಳ್ಳ: ತಗ್ಗಾಗಿರುವ ಪ್ರದೇಶ, ಹಳ್ಳ; ಕುಹರ: ಗವಿ, ಗುಹೆ; ಕುಂಜ: ಗುಹೆ; ನೆಲೆ: ಭೂಮಿ; ಗಿರಿ: ಬೆಟ್ಟ; ಸಾನು: ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಸಮತಲವಾದ ಪ್ರದೇಶ, ಪ್ರಸ್ಥಭೂಮಿ; ಶಿಖರ: ಬೆಟ್ಟದ ತುದಿ; ದುರ್ಗ: ಕೋಟೆ; ವೀಥಿ: ಮಾರ್ಗ; ಶೇಷ: ಉಳಿದ; ಪ್ರಜೆ: ನಾಗರೀಕ; ವಂದಿ: ಹೊಗಳುಭಟ್ಟ; ಸಂಕುಲ: ಗುಂಪು; ಮತಂಗಜ: ಆನೆ; ಬಂದು: ಆಗಮಿಸು; ನೃಪ: ರಾಜ; ಕಾಣಿಕೆ: ಕೊಡುಗೆ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಜಲಧಿ +ಮಧ್ಯದ+ ಕುರುವ +ಘಟ್ಟಾ
ವಳಿಯ +ಕೊಳ್ಳದ +ಕುಹರ +ಕುಂಜದ
ನೆಲೆಯ +ಗಿರಿಸಾನುಗಳ +ಶಿಖರದ +ದುರ್ಗ+ವೀಥಿಗಳ
ನೆಲನ+ಶೇಷ+ಪ್ರಜೆ+ ನಿಖಿಳ +ಮಂ
ಡಳಿಕೆ +ಮನ್ನೆಯ +ವಂದಿಜನ +ಸಂ
ಕುಲ +ಮತಂಗಜಪುರಿಗೆ +ಬಂದುದು +ನೃಪನ +ಕಾಣಿಕೆಗೆ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಹಸ್ತಿನಾಪುರಕ್ಕೆ ಮತಂಗಜ ಪದದ ಬಳಕೆ
(೨) ಕ ಕಾರದ ತ್ರಿವಳಿ ಪದ – ಕೊಳ್ಳದ ಕುಹರ ಕುಂಜದ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 