ಕದಡಿದವು ಸರಸಿಗಳು ಕೆಡೆದವು
ಕದಳಿಗಳು ಗೊನೆಸಹಿತ ಮುಂಡಿಗೆ
ಮುದುಡಿ ನೆಲಕೊರಗಿದವು ಮಿರುಗುವ ನಾಗವಲ್ಲಿಗಳು
ತುದಿಗೊನೆಯ ಚೆಂದೆಂಗು ಖುರ್ಜೂ
ರದಲಿ ಕಾಣೆನು ಹುರುಳ ನಾರಂ
ಗದ ವಿರಾಮವನೇನನೆಂಬೆನು ನಿಮಿಷ ಮಾತ್ರದಲಿ (ಅರಣ್ಯ ಪರ್ವ, ೧೯ ಸಂಧಿ, ೩೮ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಸರೋವರಗಳು ಕದಡಿದವು, ಗೊನೆಸಹಿತ ಬಾಳೆ ಗಿಡಗಳು ಬಿದ್ದವು, ಕೇದಗೆ ನೆಲಕ್ಕೊರಗಿದವು, ಮಿರುಗುವ ವೀಳೆಯದೆಲೆಯ ಬಳ್ಳಿಗಳು, ಗೊನೆ ಬಿಟ್ಟ ಕೆಂಪು ತೆಂಗಿನ ಕಾಯಿ ಗೊನೆಗಳು, ಖರ್ಜೂರಗಳು ನಾಶವಾದವು. ಕಿತ್ತಲೆ ಗಿಡಗಳಿಗೆ ಬಂದ ದುಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಾನು ಏನೆಂದು ಹೇಳಲಿ ಎಂದು ವೈಶಂಪಾಯನರು ಹೇಳಿದರು.
ಅರ್ಥ:
ಕದಡು: ಬಗ್ಗಡ, ರಾಡಿ; ಸರಸಿ: ಸರೋವರ; ಕೆಡೆ: ಬೀಳು, ಕುಸಿ; ಕದಳಿ: ಬಾಳೆ; ಗೊನೆ: ತುದಿ, ಅಗ್ರಭಾಗ, ಗೊಂಚಲು; ಸಹಿತ: ಜೊತೆ; ಮುಂಡಿಗೆ: ಕಟ್ಟು, ಕಂತೆ; ಮುದುಡು: ಬಾಗು, ಕೊಂಕು; ನೆಲ: ಭೂಮಿ; ಒರಗು: ಮಲಗು, ಕೆಳಕ್ಕೆ ಬಾಗು; ಮಿರುಗು: ಕಾಂತಿ, ಹೊಳಪು; ನಾಗವಲ್ಲಿ: ವೀಳ್ಯದೆಲೆ; ತುದಿ: ಅಗ್ರಭಾಗ; ಚೆಂದೆಂಗು: ಚೆಲುವಾಗ ತೆಂಗು; ಕಾಣೆ: ತೋರು; ನಾರಂಗ: ಕಿತ್ತಲೆ; ವಿರಾಮ: ಬಿಡುವು; ನಿಮಿಷ: ಕ್ಷಣ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಕದಡಿದವು +ಸರಸಿಗಳು +ಕೆಡೆದವು
ಕದಳಿಗಳು +ಗೊನೆ+ಸಹಿತ+ ಮುಂಡಿಗೆ
ಮುದುಡಿ +ನೆಲಕೊರಗಿದವು+ ಮಿರುಗುವ +ನಾಗವಲ್ಲಿಗಳು
ತುದಿ+ಗೊನೆಯ +ಚೆಂದೆಂಗು +ಖುರ್ಜೂ
ರದಲಿ +ಕಾಣೆನು +ಹುರುಳ +ನಾರಂ
ಗದ +ವಿರಾಮವನ್+ಏನನೆಂಬೆನು +ನಿಮಿಷ +ಮಾತ್ರದಲಿ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಕದಳಿ, ಮುಂಡಿಗೆ, ನಾಗವಲ್ಲಿ, ತೆಂಗು, ಖರ್ಜೂರ, ನಾರಂಗ – ಗಿಡಗಳ ಹೆಸರು
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 