ನೋಡಿದನು ಕಲಿಪಾರ್ಥನೀ ಕೇ
ಡಾಡಿ ಕೆದರಿದ ಕೇಶದಲಿ ಕೆ
ಟ್ಟೋಡುತಿರಲೆಲೆ ಪಾಪಿ ಹಾಯ್ದನು ಹಿಡಿಯಬೇಕೆನುತ
ಕೂಡೆ ಸೂಟಿಯೊಳಟ್ಟಲಿಳೆಯ
ಲ್ಲಾಡಲಹಿಪತಿ ಹೆದರಲಿತ್ತಲು
ನೋಡಿ ಕೌರವಸೇನೆ ಕೆಡೆದುದು ನಗೆಯ ಕಡಲೊಳಗೆ (ವಿರಾಟ ಪರ್ವ, ೭ ಸಂಧಿ, ೧೩ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಉತ್ತರನು ರಥದಿಂದ ಧುಮುಕಿ ಕೆದರುಗೂದಲನ್ನು ಬಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಸತ್ತೆನೋ ಕೆಟ್ಟೆನೋ ಎಂದು ಓಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಅರ್ಜುನನು ನೋಡಿದನು. ಎಲಾ ಈ ಪಾಪಿಯು ಓಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆ, ಹಿಡಿಯಬೇಕು ಎಂದುಕೊಂಡು ರಥದ ಗತಿಯನ್ನು ತಡೆದು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ರಥವನ್ನು ಬಿಡಲು ಭೂಮಿ ಕುಗ್ಗಿ ಆದಿಶೇಷನು ಬೆದರಿದನು. ಉತ್ತಾರನ ಓಟವನ್ನು ನೋಡಿ ಕೌರವರ ಸೇನೆಯು ನಗೆಗಡಲಿನಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿತು.
ಅರ್ಥ:
ನೋಡು: ವೀಕ್ಷಿಸು; ಕಲಿ: ಶೂರ; ಪಾರ್ಥ: ಅರ್ಜುನ; ಕೇಡಾಡಿ: ಕೇಡು ಮಾಡುವ ಸ್ವಭಾವದವ; ಕೆದರು: ಹರಡಿದ; ಕೇಶ: ಕೂದಲು; ಕೆಟ್ಟೋಡು: ಧಾವಿಸು, ಕೆಟ್ಟೆನೋ ಎಂದು ತಿಳಿದು ಓಡು; ಪಾಪಿ: ದುಷ್ಟ; ಹಾಯಿ: ಮೇಲೆಬೀಳು; ಹಿಡಿ: ಬಂಧಿಸು; ಕೂಡೆ: ಒಮ್ಮೆಲೆ; ಸೂಟಿ: ವೇಗ; ಅಟ್ಟು: ಬೆನ್ನುಹತ್ತಿ ಹೋಗು; ಇಳೆ: ಭೂಮಿ; ಅಲ್ಲಾಡು: ನಡುಗು; ಅಹಿಪತಿ: ಆದಿಶೇಶ; ಹೆದರು: ಬೆದರಿಕೆ; ನೋಡು: ವೀಕ್ಷಿಸು; ಸೇನೆ: ಸೈನ್ಯ; ಕೆಡೆ: ಬೀಳು, ಕುಸಿ; ನಗೆ: ಹರ್ಷ; ಕಡಲು: ಸಾಗರ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ನೋಡಿದನು +ಕಲಿ+ಪಾರ್ಥನ್+ಈ+ ಕೇ
ಡಾಡಿ +ಕೆದರಿದ +ಕೇಶದಲಿ +ಕೆಟ್ಟ್
ಓಡುತಿರಲ್+ಎಲೆ+ ಪಾಪಿ +ಹಾಯ್ದನು +ಹಿಡಿಯಬೇಕೆನುತ
ಕೂಡೆ +ಸೂಟಿಯೊಳ್+ಅಟ್ಟಲ್+ಇಳೆ
ಅಲ್ಲಾಡಲ್+ಅಹಿಪತಿ +ಹೆದರಲ್+ಇತ್ತಲು
ನೋಡಿ +ಕೌರವಸೇನೆ +ಕೆಡೆದುದು +ನಗೆಯ +ಕಡಲೊಳಗೆ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಜೋರಾಗಿ ನಕ್ಕರು ಎಂದು ಹೇಳಲು – ಕೌರವಸೇನೆ ಕೆಡೆದುದು ನಗೆಯ ಕಡಲೊಳಗೆ
(೨) ವೇಗವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಪರಿ – ಸೂಟಿಯೊಳಟ್ಟಲಿಳೆಯಲ್ಲಾಡಲಹಿಪತಿ ಹೆದರಲು
(೩) ಉತ್ತರನ ಸ್ಥಿತಿ (ಕೆ ಕಾರದ ಸಾಲು ಪದ) – ಕೇಡಾಡಿ ಕೆದರಿದ ಕೇಶದಲಿ ಕೆಟ್ಟೋಡುತಿರಲೆ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 