ಹಳಚುವಸಿಗಳ ಖಣಿಖಟಿಲು ಕಳ
ಕಳಕೆ ಮಿಗೆ ಹೊಯ್ದಾಡಿತುರುಳುವ
ತಲೆಯ ಬೀಳುವ ಹೆಣನ ಧಾರಿಡುವರುಣ ವಾರಿಗಳ
ತಳಿತ ಖಂಡದ ಹರಿದ ಕರುಳಿನ
ಕಳಚಿದೆಲುವಿನ ಕುಣಿವ ಮುಂಡದ
ಕೊಳುಗುಳದ ಹೆಬ್ಬೆಳಸು ಹೆಚ್ಚಿಸಿತಂತಕನ ಪುರವ (ದ್ರೋಣ ಪರ್ವ, ೨ ಸಂಧಿ, ೨೬ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಬೀಸಿದ ಕತ್ತಿಗಳ ಖಣಿಖಟಿಲು ಸದ್ದು ಹೆಚ್ಚಲು ಯುದ್ಧರಂಗೇರಿತು. ಕತ್ತರಿಸಿ ಉರುಳಿ ಬಿದ್ದ ತಲೆಗಳು, ದೊಪ್ಪನೆ ಬೀಳುವ ಹೆಣಗಳು, ಧಾರೆಯಾಗಿ ಸುರಿಯುವ ರಕ್ತ, ಮೇಲೆದ್ದ ಮಾಂಸಖಂಡಗಳು, ಹರಿದ ಕರುಳುಗಳು, ಕಿತ್ತು ಬಂದ ಎಲುಬುಗಳು, ಕುಣಿಯುವ ಮುಂಡಗಳು ರಣಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆದು, ಯಮಪುರದಲ್ಲಿ ವೀರರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಿತು.
ಅರ್ಥ:
ಹಳಚು: ತಾಗುವಿಕೆ, ಬಡಿ; ಅಸಿ: ಕತ್ತಿ; ಖಣಿ: ಕಲ್ಲು, ಶಿಲೆ; ಕಳ: ರಣರಂಗ; ಮಿಗೆ: ಮತ್ತು, ಅಧಿಕ; ಹೊಯ್ದಾಡು: ಹೋರಾಡು; ಉರುಳು: ಕೆಳಕ್ಕೆ ಬೀಳು; ತಲೆ: ಶಿರ; ಬೀಳು: ಕೆಳಕ್ಕೆ – ಕೆಡೆ, ಕುಸಿ; ಹೆಣ: ಜೀವವಿಲ್ಲದ ಶರೀರ; ಧಾರಿಡು: ಒಂದೇ ಸಮನಾಗಿ ತೊಟ್ಟಿಡು; ಅರುಣ: ಕೆಂಪುಬಣ್ಣ; ವಾರಿ: ನೀರು, ಜಲ; ತಳಿತ: ಚಿಗುರಿದ; ಖಂಡ: ತುಂಡು, ಚೂರು; ಹರಿ: ಕಡಿ, ಕತ್ತರಿಸು; ಕರುಳು: ಪಚನಾಂಗ; ಕಳಚು: ಬೇರ್ಪಡಿಸು; ಎಲುಬು: ಮೂಳೆ; ಕುಣಿ: ನರ್ತಿಸು; ಮುಂಡ: ತಲೆಯಿಲ್ಲದ ದೇಹ, ಅಟ್ಟೆ; ಕೊಳುಗುಳ: ಯುದ್ಧ, ಕಾಳಗ; ಹೆಬ್ಬೆಳಸು: ಸಮೃದ್ಧ ಫಸಲು; ಹೆಚ್ಚಿಸು: ಅಧಿಕವಾಗು; ಅಂತಕ: ಯಮ; ಪುರ: ಊರು;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಹಳಚುವ್+ಅಸಿಗಳ +ಖಣಿಖಟಿಲು +ಕಳ
ಕಳಕೆ +ಮಿಗೆ +ಹೊಯ್ದಾಡಿತ್+ಉರುಳುವ
ತಲೆಯ +ಬೀಳುವ +ಹೆಣನ +ಧಾರಿಡುವ್+ಅರುಣ +ವಾರಿಗಳ
ತಳಿತ+ ಖಂಡದ+ ಹರಿದ +ಕರುಳಿನ
ಕಳಚಿದ್+ಎಲುವಿನ +ಕುಣಿವ +ಮುಂಡದ
ಕೊಳುಗುಳದ +ಹೆಬ್ಬೆಳಸು +ಹೆಚ್ಚಿಸಿತ್+ಅಂತಕನ +ಪುರವ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಖಣಿಖಟಿಲು, ಕಳಕಳ, ಕೊಳುಗುಳ – ಪದಗಳ ಬಳಕೆ
(೨) ರಕ್ತ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಪರಿ – ಬೀಳುವ ಹೆಣನ ಧಾರಿಡುವರುಣ ವಾರಿಗಳ