ಪದ್ಯ ೭: ಕೌರವಸೇನೆಯು ಹೇಗೆ ಕಂಡಿತು?

ಹತ್ತು ಸಾವಿರದೇಳುನೂರರು
ವತ್ತು ಗಜ ಹನ್ನೊಂದು ಸಾವಿರ
ಹತ್ತಿದವು ರಥವೆರಡು ಲಕ್ಕವನೆಣಿಸಿದರು ಹಯವ
ಪತ್ತಿ ಮೂರೇ ಕೋಟಿಯದು ಕೈ
ವರ್ತಿಸಿತು ದಳಪತಿಗೆ ಸಾಗರ
ಬತ್ತಲೆಡೆಯಲಿ ನಿಂದ ನೀರವೊಲಾಯ್ತು ಕುರುಸೇನೆ (ಶಲ್ಯ ಪರ್ವ, ೨ ಸಂಧಿ, ೭ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಹತ್ತು ಸಾವಿರದ ಏಳುನೂರು ಅರವತ್ತು ಆನೆಗಳು, ಹನ್ನೊಂದು ಸಾವಿರ ರಥಗಳು, ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಕುದುರೆಗಳು, ಮೂರು ಕೋಟಿ ಕಾಲಾಳುಗಳು, ಶಲ್ಯನ ಆಜ್ಞೆಯನ್ನು ಕಾದು ನಿಂತರು ಸಾಗರದಂತಿದ್ದ ಕೌರವಸೇನೆ ಬತ್ತಿಹೋಗಿ ತಳದಲ್ಲಿ ನಿಂತ ನೀರಿನಂತೆ ಕಾಣಿಸಿತು.

ಅರ್ಥ:
ಸಾವಿರ: ಸಹಸ್ರ; ಗಜ: ಆನೆ; ಹತ್ತು: ಮೇಲೇರು; ರಥ: ಬಂಡಿ; ಎಣಿಸು: ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕು; ಹಯ: ಕುದುರೆ; ಪತ್ತಿ: ಪದಾತಿ; ವರ್ತಿಸು: ಚಲಿಸು, ಗಮಿಸು; ದಳಪತಿ: ಸೇನಾಧಿಪತಿ; ಸಾಗರ: ಸಮುದ್ರ; ಬತ್ತು: ಬರಡಾಗು; ನಿಂದು: ನಿಲ್ಲು; ನೀರು: ಜಲ;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಹತ್ತು+ ಸಾವಿರದ್+ಏಳುನೂರ್
ಅರುವತ್ತು +ಗಜ +ಹನ್ನೊಂದು +ಸಾವಿರ
ಹತ್ತಿದವು +ರಥವೆರಡು +ಲಕ್ಕವನ್+ಎಣಿಸಿದರು +ಹಯವ
ಪತ್ತಿ +ಮೂರೇ +ಕೋಟಿಯದು +ಕೈ
ವರ್ತಿಸಿತು +ದಳಪತಿಗೆ+ ಸಾಗರ
ಬತ್ತಲ್+ಎಡೆಯಲಿ +ನಿಂದ +ನೀರವೊಲಾಯ್ತು +ಕುರುಸೇನೆ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಉಪಮಾನದ ಪ್ರಯೋಗ – ಸಾಗರ ಬತ್ತಲೆಡೆಯಲಿ ನಿಂದ ನೀರವೊಲಾಯ್ತು ಕುರುಸೇನೆ
(೨) ಹತ್ತು, ನೂರು, ಸಾವಿರ, ಲಕ್ಕ, ಕೋಟಿ – ಎಣಿಕೆಯ ಬಳಕೆ

ನಿಮ್ಮ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಬರೆಯಿರಿ