ಹೂಣೆ ಹೊಗೆವವರೊಡನೆ ಸೆಣಸಿನ
ಸಾಣೆಯಿಕ್ಕೆವು ಮಸೆವ ಕದನವ
ಕಾಣೆವೆಮ್ಮರಿಕೆಯಲಿ ಸಲುಗೆಯ ಸಾಧು ಸಾಮದಲಿ
ರಾಣಿಯರ ರಹಿಯಿಂದ ರಂಜಿಸಿ
ಜಾಣಿನಲಿ ಬಹೆವರಸ ನಿಮ್ಮಡಿ
ಯಾಣೆಯೆಂದೊಡಬಡಿಸಿದರು ನೃಪ ಕರ್ಣ ಶಕುನಿಗಳು (ಅರಣ್ಯ ಪರ್ವ, ೧೮ ಸಂಧಿ, ೨೩ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ನಾವು ಅವರೊಡನೆ ಶಪಥ, ಕೋಪವನ್ನು ತಾಳುವುದಿಲ್ಲ. ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಸಾಣೆ ಹಿಡಿಯುವುದಿಲ್ಲ. ಯುದ್ಧವು ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಇಲ್ಲ. ಸ್ತ್ರೀಯರ ಸಂಗೀತಾದಿಗಳಿಂದ ಅವರ ಮನಸ್ಸನ್ನು ರಂಜಿಸಿ ಬರುತ್ತೇವೆ, ನಿಮ್ಮಾಣೆ ಎಂದು ದುರ್ಯೋಧನ, ಕರ್ಣ, ಶಕುನಿಗಳು ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸಿದರು.
ಅರ್ಥ:
ಹೂಣೆ: ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ; ಹೊಗೆ: ಸಿಟ್ಟಿಗೇಳು; ಸೆಣಸು: ಹೋರಾಡು; ಸಾಣೆ: ಪರೀಕ್ಷಿಸುವ ಕಲ್ಲು; ಮಸೆ: ಉದ್ರೇಕ, ಆವೇಶ; ಕದನ: ಯುದ್ಧ; ಕಾಣೆ: ತೋರು; ಅರಿಕೆ: ವಿಜ್ಞಾಪನೆ; ಸಲುಗೆ: ಸದರ, ಪ್ರೀತಿಯ ನಡವಳಿಕೆ; ಸಾಧು: ಒಳ್ಳೆಯದು, ಸೌಮ್ಯವಾದುದು; ಸಾಮ: ಶಾಂತಗೊಳಿಸುವಿಕೆ; ರಾಣಿ: ಅರಸಿ; ರಹಿ: ಸಡಗರ, ಸಂಭ್ರಮ; ರಂಜಿಸು: ಸಂತೋಷಗೊಳಿಸು; ಜಾಣು: ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ; ಬಹೆ: ಬರುವೆವು, ಹಿಂದಿರುಗು; ಅರಸ: ರಾಜ; ನಿಮ್ಮಡಿ: ನಿಮ್ಮ ಚರಣ; ಆಣೆ: ಪ್ರಮಾಣ; ಒಡಬಡಿಸು: ಒಪ್ಪಿಸು;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಹೂಣೆ +ಹೊಗೆವ್+ಅವರೊಡನೆ +ಸೆಣಸಿನ
ಸಾಣೆಯಿಕ್ಕೆವು+ ಮಸೆವ +ಕದನವ
ಕಾಣೆವ್+ಎಮ್ಮರಿಕೆಯಲಿ+ ಸಲುಗೆಯ+ ಸಾಧು +ಸಾಮದಲಿ
ರಾಣಿಯರ +ರಹಿಯಿಂದ +ರಂಜಿಸಿ
ಜಾಣಿನಲಿ +ಬಹೆವ್+ಅರಸ +ನಿಮ್ಮಡಿ
ಆಣೆಯೆಂದ್+ಒಡಬಡಿಸಿದರು +ನೃಪ +ಕರ್ಣ +ಶಕುನಿಗಳು
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಸ ಕಾರದ ತ್ರಿವಳಿ ಪದ – ಸಲುಗೆಯ ಸಾಧು ಸಾಮದಲಿ
(೨) ರ ಕಾರದ ತ್ರಿವಳಿ ಪದ – ರಾಣಿಯರ ರಹಿಯಿಂದ ರಂಜಿಸಿ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 