ಹೊಗರುಗಿಡಿಗಳ ಬಾಯಿಧಾರೆಯ
ಲೊಗೆವ ಹೊಗೆಗಳ ಹೊದರಿನುರಿ ಜಾ
ಳಿಗೆಯ ಭೋಂಕಾರದ ಭಯಂಕರ ಶೂಲವೈತರಲು
ನಗುತ ಮೂರಂಬಿನಲಿ ಕೈದುವ
ತೆಗೆಸಿದನು ನೆರೆ ಹತ್ತು ಶರವನು
ಹಗೆಯ ಹೇರುರದೊಳಗೆ ಹೂಳಿದು ಕರ್ಣ ಬೊಬ್ಬಿರಿದ (ದ್ರೋಣ ಪರ್ವ, ೧೬ ಸಂಧಿ, ೪೦ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಕಿಡಿಗಳ ಗುಂಪು, ಹೊಗೆ, ಉರಿಜಾಳಿಗೆಗಳನ್ನುಗುಳುತ್ತಾ ಭೋಂಕಾರಮಾಡುತ್ತಾ ಭಯಂಕರ ಶೂಲವು ಬರಲು, ಕರ್ಣನು ನಗುತ್ತಾ ಮೂರು ಬಾಣಗಳಿಂದ ಅದನ್ನು ತುಂಡುಮಾಡಿ ಹತ್ತು ಬಾಣಗಳನ್ನು ದೈತ್ಯನ ವಿಶಾಲವಾದ ಎದೆಯಲ್ಲಿ ಹೂಳಿದನು.
ಅರ್ಥ:
ಹೊಗರು: ಕಾಂತಿ, ಪ್ರಕಾಶ; ಕಿಡಿ: ಬೆಂಕಿ; ಧಾರೆ: ಮಳೆ; ಒಗೆ: ಹುಟ್ಟು, ಎಸೆ; ಹೊಗೆ: ಧೂಮ; ಹೊದರು: ತೊಡಕು, ತೊಂದರೆ; ಉರಿ: ಬೆಂಕಿ; ಜಾಳಿಗೆ: ಬಲೆ, ಜಾಲ; ಭೋಂಕಾರ: ಶಬ್ದವನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಪದ; ಭಯಂಕರ: ಹೆದರಿಕೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವಂತಹುದು; ಶೂಲ: ತ್ರಿಶೂಲ, ಆಯುಧ; ಐತರು: ಬಂದು ಸೇರು; ನಗು: ಹರ್ಷ; ಅಂಬು: ಬಾಣ; ಕೈದು: ಆಯುಧ; ತೆಗೆಸು: ಹೊರತರು; ನೆರೆ: ಗುಂಪು; ಶರ: ಬಾಣ; ಹಗೆ: ವೈರಿ; ಹೇರು: ಹೊರೆ, ಭಾರ; ಹೂಳು: ಹೂತು ಹಾಕು; ಬೊಬ್ಬಿರಿ: ಗರ್ಜಿಸು;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಹೊಗರು+ಕಿಡಿಗಳ +ಬಾಯಿ+ಧಾರೆಯಲ್
ಒಗೆವ +ಹೊಗೆಗಳ +ಹೊದರಿನ್+ಉರಿ +ಜಾ
ಳಿಗೆಯ +ಭೋಂಕಾರದ +ಭಯಂಕರ ಶೂಲವೈತರಲು
ನಗುತ +ಮೂರಂಬಿನಲಿ +ಕೈದುವ
ತೆಗೆಸಿದನು +ನೆರೆ +ಹತ್ತು +ಶರವನು
ಹಗೆಯ +ಹೇರುರದೊಳಗೆ+ ಹೂಳಿದು +ಕರ್ಣ +ಬೊಬ್ಬಿರಿದ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಹೊಗರು, ಹೊಗೆ, ಹೊದರಿ, ಹೂಲಿದು, ಹೇರು, ಹಗೆ – ಹ ಕಾರದ ಪದಗಳು
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 