ಗಿಳಿಯ ಮೆಲುನುಡಿಗಳ ವಿನೋದದಿ
ಕೆಲರು ವೀಣಾಧ್ವನಿಯ ರಹಿಯಲಿ
ಕೆಲರು ಸರಸ ಸುಗಂಧ ಸಂಗೀತದ ಸಮಾಧಿಯಲಿ
ಕೆಲರು ನೆತ್ತದಲಮಳ ಮುಕ್ತಾ
ವಳಿಯ ಚೆಲುವಿನ ಚದುರೆಯರು ಕಂ
ಗೊಳಿಸಿತಬಲೆಯ ಮಣಿಯ ಮಂಚದ ಸುತ್ತುವಳಯದಲಿ (ಸಭಾ ಪರ್ವ, ೧೫ ಸಂಧಿ, ೪೭ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ದ್ರೌಪದಿಯ ಸಖಿಯರಲ್ಲಿ ಕೆಲವರು ಗಿಳಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೃದು ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ ಸಂತಸದಲ್ಲಿದ್ದರು, ಕೆಲವರು ವೀಣಾವಾದನದದಲ್ಲಿ ಸಂಭ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಕೆಲವರು ಇಂಪಾದ
ಸಂಗೀತದ ನಾದದಲ್ಲಿ ಮಗ್ನರಾಗಿದ್ದರು, ಕೆಲವರು ಪಗಡೆಯಾಟದ ವಿನೋದದಲ್ಲಿ ಕ್ರೀಡಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಚೆಲುವಾದ ಚೆಲುವೆಯರು ಮುತ್ತಿನ ಹಾರಗಳನ್ನು ಧರಿಸಿ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಕೆಲವರು ದ್ರೌಪದಿಯ ಪೀಠದ ಸುತ್ತಲೂ ಕುಳಿತಿದ್ದರು.
ಅರ್ಥ:
ಗಿಳಿ: ಶುಕ; ಮೆಲು: ಮೃದು; ನುಡಿ: ಮಾತು; ವಿನೋದ: ವಿಲಾಸ, ಸಂತೋಷ; ಕೆಲರು: ಕೆಲವರು, ಸ್ವಲ್ಪ; ಧ್ವನಿ: ರವ, ಶಬ್ದ; ರಹಿ:ಪ್ರಕಾರ, ಸಂಭ್ರಮ; ಸರಸ: ಚೆಲ್ಲಾಟ, ವಿನೋದ; ಸುಗಂಧ: ಪರಿಮಳ; ಸಂಗೀತ: ಗೀತೆ; ಸಮಾಧಿ: ಮಗ್ನರಾಗಿರುವ ಸ್ಥಿತಿ; ನೆತ್ತ: ಪಗಡೆಯ ದಾಳ; ಅಮಳ: ನಿರ್ಮಲ; ಮುಕ್ತಾವಳಿ: ಮುತ್ತಿನ ಹಾರ; ಚೆಲುವು: ಸೌಂದರ್ಯ; ಚದುರೆ: ಜಾಣೆ, ಪ್ರೌಢೆ; ಕಂಗೊಳಿಸು: ಶೋಭಿಸು; ಮಣಿ: ಬೆಲೆಬಾಳುವ ರತ್ನ; ಮಂಚ: ಪಲ್ಲಂಗ; ಸುತ್ತು: ಆವರಿಸು; ವಳಯ: ಆವರಣ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಗಿಳಿಯ+ ಮೆಲುನುಡಿಗಳ+ ವಿನೋದದಿ
ಕೆಲರು +ವೀಣಾ+ಧ್ವನಿಯ +ರಹಿಯಲಿ
ಕೆಲರು +ಸರಸ+ ಸುಗಂಧ +ಸಂಗೀತದ +ಸಮಾಧಿಯಲಿ
ಕೆಲರು +ನೆತ್ತದಲ್+ಅಮಳ +ಮುಕ್ತಾ
ವಳಿಯ +ಚೆಲುವಿನ +ಚದುರೆಯರು +ಕಂ
ಗೊಳಿಸಿತ್+ಅಬಲೆಯ +ಮಣಿಯ +ಮಂಚದ +ಸುತ್ತು+ವಳಯದಲಿ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಸ ಕಾರದ ಸಾಲು ಪದ – ಸರಸ ಸುಗಂಧ ಸಂಗೀತದ ಸಮಾಧಿಯಲಿ
(೨) ಜೋಡಿ ಪದಗಳು – ಚೆಲುವಿನ ಚೆದುರೆಯರು; ವಿನೋದದ ವೀಣಾಧ್ವನಿ; ಮಣಿಯ ಮಂಚದ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 