ಪದ್ಯ ೨: ಸಭೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ರಾಜರ ಮುಖಭಾವ ಹೇಗಿತ್ತು?

ಕಿವಿವಳೆಯ ಮೋರೆಗಳ ಮುಷ್ಟಿಯ
ಬವರಿಗಳ ಕಡೆಗಣ್ಣ ಸನ್ನೆಯ
ಸವಡಿಗೈಗಳ ನಂಬುಗೆಯ ಮನಮನದ ಬೆಸುಗೆಗಳ
ಅವಸರದ ಮೈತ್ರಿಗಳ ಮಂತ್ರಿ
ಪ್ರವರ ವಚನೋಪೇಕ್ಷೆಗಳ ರಣ
ದವಕದಲಿ ಕಳವಳಿಸುತಿರ್ದುದು ಕೂಡೆ ನೃಪಕಟಕ (ಸಭಾ ಪರ್ವ, ೧೧ ಸಂಧಿ, ೨ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಕಿವಿಯಲ್ಲಿ ಮುಖವಿಟ್ಟು ಮೆತ್ತಿಗೆ ಮಾತನಾಡುವ, ಎರದು ಕೈಗಳನ್ನು ಜೋಡಿಸಿ (ಮುಷ್ಟಿ) ಯನ್ನು ತೋರಿಸುವ, ಕಡೆಗಣ್ಣಿನ ಸನ್ನೆಗಳ, ಜೋಡುಗೈಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದು ನಂಬಿಸುವ, ಮನಸ್ಸುಗಳು ಕೂಡುವ, ಅವಸರದಿಂದ ಸ್ನೇಹ ಮಾದಿಕೊಳ್ಳುವ, ಮಂತ್ರಿಗಳ ಮಾತನ್ನು ಕಡೆಗಣಿಸುವ ರಾಜರು ಯುದ್ಧಮಾದುವ ತವಕದಿಂದ ಕುದಿಯುತ್ತಿದ್ದರು.

ಅರ್ಥ:
ಕಿವಿ: ಕರ್ಣ; ಮೋರೆ: ಮುಖ; ಮುಷ್ಟಿ: ಕೈ, ಕರ; ಬವರಿ: ಕೆನ್ನೆಯ ಮೇಲಿನ ಕೂದಲು, ತಿರುಗುವುದು; ಬವರ: ಜಗಳ, ಪೈಪೋಟಿ; ಕಡೆಗಣ್ಣ: ಕಣ್ಣಿನ ಕೊನೆ/ಅಂಚು; ಸನ್ನೆ: ಗುರುತು; ಸವಡಿ: ಜೊತೆ, ಜೋಡಿ; ಕೈ: ಹಸ್ತ; ನಂಬು: ವಿಶ್ವಾಸವಿಡು, ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದು, ನೆಚ್ಚು; ಮನ: ಮನಸ್ಸು; ಬೆಸುಗೆ: ; ಅವಸರ: ಬೇಗ; ಮೈತ್ರಿ: ಸ್ನೇಹ; ಮಂತ್ರಿ: ಸಚಿವ; ಪ್ರವರ: ಪ್ರಧಾನ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಶ್ರೇಷ್ಠ; ವಚನ: ಮಾತು; ಉಪೇಕ್ಷೆ: ಅಲಕ್ಷ್ಯ, ಕಡೆಗಣಿಸುವಿಕೆ; ರಣ: ಯುದ್ಧ; ತವಕ: ಬಯಕೆ, ಆತುರ; ಕಳವಳ:ಗೊಂದಲ; ಕೂಡೆ: ಜೊತೆ; ನೃಪ: ರಾಜ; ಕಟಕ: ಗುಂಪು;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಕಿವಿವಳೆಯ+ ಮೋರೆಗಳ+ ಮುಷ್ಟಿಯ
ಬವರಿಗಳ +ಕಡೆಗಣ್ಣ +ಸನ್ನೆಯ
ಸವಡಿ+ಕೈಗಳ +ನಂಬುಗೆಯ +ಮನಮನದ +ಬೆಸುಗೆಗಳ
ಅವಸರದ +ಮೈತ್ರಿಗಳ +ಮಂತ್ರಿ
ಪ್ರವರ +ವಚನ+ಉಪೇಕ್ಷೆಗಳ +ರಣ
ತವಕದಲಿ +ಕಳವಳಿಸುತ್+ಇರ್ದುದು +ಕೂಡೆ +ನೃಪ+ಕಟಕ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ರಾಜರ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಪದ್ಯ