ಪದ್ಯ ೫೮: ಮಾನಸಗಿರಿಯ ಮೇಲೆ ಯಾರು ನೆಲೆಸಿದ್ದಾರೆ?

ವರುಷವೆರಡಾಗೊಪ್ಪುತಿಹ ಪು
ಷ್ಕರದ ನಡುವಣ ಮಾನಸೋತ್ತರ
ಗಿರಿಯುದಯವೈವತ್ತು ಸಾವಿರ ಹರವು ತದ್ವಿಗುಣ
ಪಿರಿದು ಪುಣ್ಯ ಶ್ಲೋಕ ಕೇಳಾ
ಗಿರಿಯ ಶಿಖರದ ಮೇಲೆ ದಿಗ್ದೇ
ವರ ಪುರಂಗಳು ಸಿರಿಗೆ ನೆಲೆವನೆಯೆನಿಸಿ ಮೆರೆದಿಹವು (ಅರಣ್ಯ ಪರ್ವ, ೮ ಸಂಧಿ, ೫೮ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಪುಷ್ಕರದಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿವೆ. ಅದರ ನಡುವಿರುವ ಉತ್ತರ ಮಾನಸಗಿರಿಯ ಕೆಳಗೆ ಐವತ್ತು ಸಾವಿರ ಯೋಜನ ವಿಸ್ತಾರ, ಅದು ಒಂದು ಲಕ್ಷ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಹರಡಿದೆ. ಆ ಗಿರಿಯ ಶಿಖರಗಳ ಮೇಲೆ ದಿಕ್ಪಾಲಕರ ಪುರಗಳಿವೆ.

ಅರ್ಥ:
ವರ್ಷ: ಭೂ ಮಂಡಲದ ಒಂಭತ್ತು ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು; ಪುಷ್ಕರ: ತಾವರೆ; ನಡುವೆ: ಮಧ್ಯ; ಗಿರಿ: ಬೆಟ್ಟ; ಉದಯ: ಮೇಲೆ; ಹರವು: ವಿಸ್ತಾರ; ದ್ವಿಗುಣ: ಎರಡು ಪಟ್ಟು; ಪಿರಿ: ದೊಡ್ಡ; ಪುಣ್ಯ: ಸದಾಚಾರ; ಗಿರಿ: ಬೆಟ್ಟ; ಶಿಖರ: ತುದಿ; ದಿಕ್ಕು: ದಿಹ್ಸೆ; ದೇವರು: ಸುರರು; ಪುರ: ಊರು; ಸಿರಿ: ಐಶ್ವರ್ಯ; ನೆಲೆ: ವಾಸಸ್ಥಾನ; ಮೆರೆ: ಶೋಭಿಸು;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ವರುಷವ್+ಎರಡಾಗ್+ಒಪ್ಪುತಿಹ +ಪು
ಷ್ಕರದ+ ನಡುವಣ +ಮಾನಸೋತ್ತರ
ಗಿರಿ+ಉದಯವ್+ಐವತ್ತು+ ಸಾವಿರ+ ಹರವು +ತದ್ವಿಗುಣ
ಪಿರಿದು +ಪುಣ್ಯ +ಶ್ಲೋಕ +ಕೇಳ್+ಆ
ಗಿರಿಯ+ ಶಿಖರದ+ ಮೇಲೆ +ದಿಗ್
ದೇವರ +ಪುರಂಗಳು +ಸಿರಿಗೆ+ ನೆಲೆವನೆಯೆನಿಸಿ +ಮೆರೆದಿಹವು