ಮರುಗದಿರು ನಿನ್ನುಭಯ ಪಕ್ಷವ
ತರಿದು ತುಂಡವ ಸೀಳುವೆನು ತಾ
ಮರೆವೆನೇ ಭವದೀಯ ರಚಿತ ವಿಕಾರ ವಿಭ್ರಮವ
ನೆರೆ ಪತತ್ರಿಗಳಿವೆ ಪತತ್ರಿಯ
ಮರುವೆಸರು ನಿನಗಿವರ ಕೇಣಿಗೆ
ತೆರಹುಗೊಡು ನೀನೆಂದು ಮಾದ್ರೀತನುಜ ಮಗುಳೆಚ್ಚ (ಗದಾ ಪರ್ವ, ೨ ಸಂಧಿ, ೨೮ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಸಹದೇವನು ಮಾತನಾಡುತ್ತಾ, ದುಃಖಿಸಬೇಡ, ನಿನ್ನ ಎಅರ್ಡು ರೆಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ತರಿದು ಕೊಕ್ಕನ್ನು ಸೀಳುತ್ತೇನೆ. ನೀನು ಮಾಡಿದ ವಿಕಾರ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಮರೆಯಲಾದೀತೇ? ನನ್ನ ಬಳಿ ಬಾಣಗಳಿವೆ, ನೀನೂ ಪತತ್ರಿ. ನನ್ನ ಬಾಣಗಳು ನಿನ್ನನ್ನು ಗುತ್ತಿಗೆ ಪಡೆಯಲು ಅವಕಾಶಕೊಡು ಎಂದು ಇದಿರಾಗಿ ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿದನು.
ಅರ್ಥ:
ಮರುಗು: ತಳಮಳ, ಸಂಕಟ; ಉಭಯ: ಎರಡು; ಪಕ್ಷ: ಗುಂಪು; ತರಿ: ಸೀಳು; ತುಂಡು: ಚೂರು, ಭಾಗ; ಸೀಳು: ಕತ್ತರಿಸು; ಮರೆ: ಗುಟ್ಟು, ರಹಸ್ಯ; ಭವದೀಯ: ನಿನ್ನ; ರಚಿತ: ನಿರ್ಮಿತ; ವಿಕಾರ: ಬದಲಾವಣೆ, ಮಾರ್ಪಾಟು; ವಿಭ್ರಮ: ಅಲೆದಾಟ, ಸುತ್ತಾಟ; ನೆರೆ: ಗುಂಪು; ಪತತ್ರಿ: ರೆಕ್ಕೆಗಳಿರುವ ಬಾಣ, ಪಕ್ಷಿ; ಮರು: ಎರಡನೆಯ, ದ್ವಿತೀಯ; ಎಸು: ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡು; ಕೇಣಿ: ಗುತ್ತಿಗೆ, ಗೇಣಿ; ತೆರಹು: ಬಿಚ್ಚು, ತೆರೆ; ತನುಜ: ಮಗ; ಮಗುಳು: ಪುನಃ, ಮತ್ತೆ; ಎಚ್ಚು: ಬಾಣ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡು;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಮರುಗದಿರು+ ನಿನ್ನ್+ಉಭಯ +ಪಕ್ಷವ
ತರಿದು +ತುಂಡವ +ಸೀಳುವೆನು+ ತಾ
ಮರೆವೆನೇ+ ಭವದೀಯ+ ರಚಿತ +ವಿಕಾರ +ವಿಭ್ರಮವ
ನೆರೆ +ಪತತ್ರಿಗಳಿವೆ+ ಪತತ್ರಿಯ
ಮರುವೆಸರು +ನಿನಗಿವರ +ಕೇಣಿಗೆ
ತೆರಹುಗೊಡು +ನೀನೆಂದು +ಮಾದ್ರೀ+ತನುಜ +ಮಗುಳೆಚ್ಚ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಶಕುನಿಯನ್ನು ಜರೆದ ಪರಿ – ತಾ ಮರೆವೆನೇ ಭವದೀಯ ರಚಿತ ವಿಕಾರ ವಿಭ್ರಮವ
(೨) ಪತತ್ರಿ ಪದದ ಬಳಕೆ – ನೆರೆ ಪತತ್ರಿಗಳಿವೆ ಪತತ್ರಿಯ ಮರುವೆಸರು
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 