ಬೆಳಗಿದವು ಬೊಂಬಾಳ ದೀವಿಗೆ
ಬಲದೊಳಾನೆಗೆ ಹತ್ತು ರಥಿಕಾ
ವಳಿಗೆ ನಾಲುಕು ಹಯಕೆರಡು ಕಾಲಾಳಿಗೊಂದೊಂದು
ಬಲಸಮುದ್ರದೊಳೊಗೆದ ವಡಬಾ
ನಳನ ಝಳವೋ ಮೃತ್ಯುವಿನ ದೀ
ವಳಿಗೆಯಿರುಳೋ ತಿಳಿಯಲರಿದೆನೆ ಚಿತ್ರವಾಯ್ತೆಂದ (ದ್ರೋಣ ಪರ್ವ, ೧೫ ಸಂಧಿ, ೩೩ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಬಹು ಪ್ರಕಾಶದ ಪಂಜುಗಳನ್ನು ಉರಿಸಿ ಒಂದು ಆನೆಗೆ ಹತ್ತು, ಒಬ್ಬ ರಥಿಕನಿಗೆ ನಾಲ್ಕು, ರಾವುತರಿಗೆ ಎರಡು, ಕಾಲಾಳಿಗೆ ಒಂದರಂತೆ ನೀಡಿದರು. ಸೈನ್ಯ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ವಡಬಾನಲದ ಪ್ರಕಾಶವೋ, ಮೃತ್ಯುವಿನ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬದ ರೀತಿಯೋ ಎಂಬಂತೆ ಸೈನ್ಯವು ಕಂಗೊಳಿಸಿತು.
ಅರ್ಥ:
ಬೆಳಗು: ಹೊಳೆ; ಬೊಂಬಾಳ: ಕಣ್ಣು ಕೋರೈಸುವ ಪ್ರಭೆಯುಳ್ಳ ದೀಪ; ದೀವಿಗೆ: ಸೊಡರು, ದೀಪಿಕೆ; ಆನೆ: ಗಜ; ಬಲ: ಸೈನ್ಯ; ರಥಿಕ: ರಥಿ; ಆವಳಿ: ಗುಂಪು, ಸಾಲು; ಹಯ: ಕುದುರೆ; ಕಾಲಾಳು: ಸೈನಿಕ; ಬಲ: ಸೈನ್ಯ; ಸಮುದ್ರ: ಸಾಗರ; ವಡಬಾನಳ: ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಂಕಿ; ಝಳ: ಪ್ರಕಾಶ, ಕಾಂತಿ; ಮೃತ್ಯು: ಸಾವು; ದೀವಳಿಗೆ: ದೀಪಗಳ ಸಾಲು; ಇರುಳು: ರಾತ್ರಿ; ಚಿತ್ರ: ಬರೆದ ಆಕೃತಿ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಬೆಳಗಿದವು +ಬೊಂಬಾಳ +ದೀವಿಗೆ
ಬಲದೊಳ್+ಆನೆಗೆ +ಹತ್ತು +ರಥಿಕಾ
ವಳಿಗೆ+ ನಾಲುಕು +ಹಯಕೆರಡು +ಕಾಲಾಳಿಗ್+ಒಂದೊಂದು
ಬಲಸಮುದ್ರದೊಳ್+ಒಗೆದ +ವಡಬಾ
ನಳನ +ಝಳವೋ +ಮೃತ್ಯುವಿನ +ದೀ
ವಳಿಗೆ+ಇರುಳೋ +ತಿಳಿಯಲ್+ಅರಿದೆನೆ+ ಚಿತ್ರವಾಯ್ತೆಂದ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ರೂಪಕದ ಪ್ರಯೋಗ – ಬಲಸಮುದ್ರದೊಳೊಗೆದ ವಡಬಾನಳನ ಝಳವೋ ಮೃತ್ಯುವಿನ ದೀವಳಿಗೆಯಿರುಳೋ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 