ತುಂಬಿದುದು ನವಮಾಸ ಜನಿಸಿದ
ನಂಬಿಕೆಯ ಬಸುರಿನಲಿ ಸೂನುಗ
ತಾಂಬಕನು ಮಗನಾದನಂಬಾಲಿಕೆಗೆ ಪಾಂಡುಮಯ
ಚುಂಬಿಸಿತು ಪರಿತೋಷ ನವ ಪುಳ
ಕಾಂಬುಗಳು ಜನಜನಿತವದನೇ
ನೆಮ್ಬೆನುತ್ಸವವನು ಕುಮಾರೋದ್ಭವದ ವಿಭವದಲಿ (ಆದಿ ಪರ್ವ, ೩ ಸಂಧಿ, ೯ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಅಂಬಿಕೆ, ಅಂಬಾಲಿಕೆ ಮತ್ತು ವಿಲಾಸಿನಿಯರಿಗೆ ನವಮಾಸಗಳು ತುಂಬಿದವು. ಅಮ್ಬಿಕೆಗೆ ಒಬ್ಬ ಕುರುಡನೂ, ಅಂಬಾಲಿಕೆಗೆ ಬಿಳಿಮೈಯುಳ್ಳವನೂ ಆದ ಮಕ್ಕಳು ಹುಟ್ಟಿದರು. ಈ ಮಕ್ಕಳು ಹುಟ್ಟಿದುದರಿಂದ ಅಪರಿಮಿತ ಸಂತೋಷವೂ, ಆನಂದಾಶ್ರುಗಳೂ ರಾಜ ಪರಿವಾರಕ್ಕೆ ಉಂಟಾಯಿತು. ಮಹಾವೈಭವದಿಂದ ಉತ್ಸವವಾಯಿತು. ಜನಸಾಮಾನ್ಯರೂ ಸಂಭ್ರಮಿಸಿದರು.
ಅರ್ಥ:
ತುಂಬು: ಪೂರ್ಣಗೊಳ್ಳು; ನವ: ಒಂಬತ್ತು; ಮಾಸ: ತಿಂಗಳು; ಜನಿಸು: ಹುಟ್ಟು; ಬಸುರು: ಹೊಟ್ಟೆ; ಸೂನು: ಮಗ; ಅಂಬಕ: ಕಣ್ಣು; ಮಗ: ಪುತ್ರ; ಪಾಂಡು: ಬಿಳಿಯ ಬಣ್ಣ, ಧವಳವರ್ಣ; ಚುಂಬಿಸು: ಮುತ್ತಿಡು, ಸೇರು; ಪರಿತೋಷ: ಸಂತಸ; ನವ: ಹೊಸ; ಪುಳಕ: ಮೈನವಿರೇಳುವಿಕೆ, ರೋಮಾಂಚನ; ಅಂಬು: ನೀರು; ಜನಜನಿತ: ಜನರಲ್ಲಿ ಹಬ್ಬಿರುವ ವಿಷಯ; ಉತ್ಸವ: ಸಂಭ್ರಮ; ಉದ್ಭವ: ಹುಟ್ಟು; ವಿಭವ: ಸಿರಿ, ಸಂಪತ್ತು; ಗತ: ಕಳೆದ, ಇಲ್ಲದ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ತುಂಬಿದುದು+ ನವಮಾಸ +ಜನಿಸಿದನ್
ಅಂಬಿಕೆಯ +ಬಸುರಿನಲಿ +ಸೂನು
ಗತ+ಅಂಬಕನು+ ಮಗನಾದನ್+ಅಂಬಾಲಿಕೆಗೆ +ಪಾಂಡುಮಯ
ಚುಂಬಿಸಿತು +ಪರಿತೋಷ +ನವ +ಪುಳ
ಕಾಂಬುಗಳು +ಜನಜನಿತವ್+ಅದನೇ
ನೆಂಬೆನ್+ಉತ್ಸವವನು +ಕುಮಾರ್+ಉದ್ಭವದ+ ವಿಭವದಲಿ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಕುರುಡ ಎಂದು ಹೇಳಲು – ಗತಾಂಬಕ ಪದದ ಪ್ರಯೋಗ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 