ಅರಸ ಕೇಳೈ ಕರ್ಣ ಪಾರಂ
ಪರೆಯೊಳೀತನ ಹೆಸರು ಜಗದಲಿ
ಹರಿದುದಲ್ಲಿಂ ಬಳಿಕಲೀತನ ನಾಮಕರನದಲಿ
ಸುರನರೋರಗ ನಿಕರವೇ ವಿ
ಸ್ತರಿಸಿದುದು ಕರ್ಣಾಭಿಧಾನವ
ಗುರುಪರಾಕ್ರಮಿ ಬೆಳೆವುತಿರ್ದನು ಸೂತಭವನದಲಿ (ಆದಿ ಪರ್ವ, ೩ ಸಂಧಿ, ೨೮ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಮಗುವಿನ ಹೆಸರು ಕಿವಿಗಳಿಂದ ಕಿವಿಗಳಿಗೆ ಹರಡುತ್ತಾ ಹೋಯಿತು. ದೇವತೆಗಳೂ, ನಾಗರೂ, ಮನುಷ್ಯರೂ ಇವನನ್ನು ಕರ್ಣನೆಂದು ಕರೆದುದರಿಂದ ನಾಮಕರಣದಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಕರ್ಣನೆಂದೇ ಹೆಸರಾಯಿತು. ಮಹಾಪರಾಕ್ರಮಿಯಾದ ಕರ್ನನು ಸೂತನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿದ್ದನು.
ಅರ್ಥ:
ಅರಸ: ರಾಜ; ಕೇಳು: ಆಲಿಸು; ಪಾರಂಪರೆ: ಒಂದರ ನಂತರ ಮತ್ತೊಂದು ಬರುವುದು, ಸಾಲು; ಹೆಸರು: ನಾಮ; ಜಗ: ಪ್ರಪಂಚ; ಹರಿ: ಪ್ರವಹಿಸು; ಬಳಿಕ: ನಂತರ; ನಾಮಕರಣ: ಹೆಸರಿಡುವ ಉತ್ಸವ; ಸುರ: ದೇವತೆ; ನರ: ಮನುಷ್ಯ; ಉರಗ: ಹಾವು; ಸುರನರೋರಗ: ಮೂರು ಲೋಕದಲ್ಲೂ; ನಿಕರ: ಗುಂಪು; ವಿಸ್ತರಿಸು: ಹರಡು; ಅಭಿಧಾನ: ಹೆಸರು; ಗುರು: ಶ್ರೇಷ್ಠ; ಪರಾಕ್ರಮಿ: ಶ್ರೂರ; ಬೆಳೆ: ವೃದ್ಧಿಸು, ಏಳಿಗೆ ಹೊಂದು; ಸೂತ: ರಥವನ್ನು ಓಡಿಸುವವ; ಭವನ: ಆಲಯ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಅರಸ +ಕೇಳೈ +ಕರ್ಣ +ಪಾರಂ
ಪರೆಯೊಳ್+ಈತನ +ಹೆಸರು +ಜಗದಲಿ
ಹರಿದುದ್+ಅಲ್ಲಿಂ +ಬಳಿಕಲ್+ಈತನ+ ನಾಮಕರಣದಲಿ
ಸುರನರೋರಗ+ ನಿಕರವೇ +ವಿ
ಸ್ತರಿಸಿದುದು +ಕರ್ಣ+ಅಭಿಧಾನವ
ಗುರುಪರಾಕ್ರಮಿ +ಬೆಳೆವುತಿರ್ದನು +ಸೂತ+ಭವನದಲಿ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಮೂರುಲೋಕ ಎಂದು ಹೇಳಲು – ಸುರನರೋರಗ ಪದದ ಬಳಕೆ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 