ನೆರೆವಣಿಗೆಯುಳ್ಳರೆ ವಿರೋಧಿಯ
ನಿರಿವುದೋಲೆಯಕಾರತನವನು
ಮೆರೆವುದುಚಿತವಿದೇಕೆ ಡೊಂಬಿನ ಶೌರ್ಯವೊಳಗೊಳಗೆ
ಕಿರುಕುಳರು ನೀವಲ್ಲ ನಿಮ್ಮಲಿ
ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲದು ನಮ್ಮ ಪುಣ್ಯದ
ಬರನ ದಿನ ನೀವೇನ ಮಾಡುವಿರೆಂದು ಬಿಸುಸುಯ್ದ (ದ್ರೋಣ ಪರ್ವ, ೧೫ ಸಂಧಿ, ೧೩ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಿದ್ದರೆ, ಶತ್ರುವನ್ನು ಕೊಂದು ಶೌರ್ಯವನ್ನು ತೋರಿಸಬೇಕು, ಸೇವೆಯ ಹಿರಿಮೆಯನ್ನು ಮೆರೆಸಬೇಕು, ನಿಮ್ಮ ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ತೋರುಗಾಣಿಕೆಯ ಸ್ಪರ್ಧೆಯೇಕೆ? ನೀವು ಸಾಮಾನ್ಯರಲ್ಲ, ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಯಾವ ಕೊರತೆಯೂ ಇಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇಂದು ನಮ್ಮ ಪುಣ್ಯಕ್ಕೆ ಬರ ಬಂದ ದಿನ. ನೀವೇನು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯ ಎಂದು ನಿಟ್ಟುಸಿರುಬಿಟ್ಟನು.
ಅರ್ಥ:
ನೆರೆವು: ಸಹಾಯ; ವಿರೋಧಿ: ಶತ್ರು; ಇರಿ: ಚುಚ್ಚು; ಓಲೆಯಕಾರ: ಪರಾಕ್ರಮಿ; ಮೆರೆ: ಶೋಭಿಸು; ಉಚಿತ: ಸರಿಯಾದುದು; ಡೊಂಬು: ಬೂಟಾಟಿಕೆ; ಶೌರ್ಯ: ಪರಾಕ್ರಮ; ಕಿರುಕುಳ: ತೊಂದರೆ; ಕೊರತೆ: ನ್ಯೂನ್ಯತೆ; ಪುಣ್ಯ: ಸದಾಚಾರ; ಬರ: ಕ್ಷಾಮ, ದುರ್ಭಿಕ್ಷ; ದಿನ: ವಾರ; ಬಿಸುಸುಯ್: ನಿಟ್ಟುಸಿರು ಬಿಡು;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ನೆರೆವಣಿಗೆಯುಳ್ಳರೆ +ವಿರೋಧಿಯ
ನಿರಿವುದ್+ಓಲೆಯಕಾರತನವನು
ಮೆರೆವುದ್+ಉಚಿತವಿದೇಕೆ+ ಡೊಂಬಿನ +ಶೌರ್ಯ+ಒಳಗೊಳಗೆ
ಕಿರುಕುಳರು+ ನೀವಲ್ಲ+ ನಿಮ್ಮಲಿ
ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲದು+ ನಮ್ಮ +ಪುಣ್ಯದ
ಬರನ+ ದಿನ+ ನೀವೇನ+ ಮಾಡುವಿರೆಂದು +ಬಿಸುಸುಯ್ದ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ತನ್ನ ಸೈನಿಕರನ್ನು ವಿಶ್ವಾಸಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಪರಿ – ಕಿರುಕುಳರು ನೀವಲ್ಲ ನಿಮ್ಮಲಿ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲದು ನಮ್ಮ ಪುಣ್ಯದ ಬರನ ದಿನ ನೀವೇನ ಮಾಡುವಿರಿ
(೨) ಕ, ನ ಪದಗಳ ಬಳಕೆ – ಕಿರುಕುಳರು ನೀವಲ್ಲ ನಿಮ್ಮಲಿ ಕೊರತೆಯಿಲ್ಲದು ನಮ್ಮ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 