ಕೊಂಬೆನೇ ಧರ್ಮಜನ ಧರ್ಮದ
ಡೊಂಬನೀ ಮುದುಗರುಡನಿಕ್ಕಿದ
ನಂಬುಗೆಯ ವಿಷವೈಸಲೇ ತಲೆಗೇರಿತಗ್ರಜನ
ಡೊಂಬಿಗರ ಡಾವರಿಗರಿವದಿರ
ತಿಂಬೆನೀಗಳೆ ತರುಣಿ ಕೇಳೆನು
ತಂಬುಜಾಕ್ಷಿಯ ಸಂತವಿಟ್ಟನು ಕುರುಳನೇರಿಸುತ (ಸಭಾ ಪರ್ವ, ೧೬ ಸಂಧಿ, ೩೫ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಭೀಮನು ತನ್ನ ರೋಷದ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಾ, ಧರ್ಮಜನ ಧರ್ಮದ ವಂಚನೆಯನ್ನು ನಾನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ. ಈ ಮುದಿಗರುಡ ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನು ಇಟ್ಟ ಮೆಚ್ಚುಮದ್ದಿನ ವಿಷವು ಅಣ್ಣನ ತಲೆಗೇರಿದೆ. ಈ ಮೋಸಗಾರರ, ವಂಚಕರ, ದುರುದುಂಬಿಗಳನ್ನೆಲ್ಲರನ್ನೂ ಈಗಲೇ ತಿಂದು ಬಿಡುತ್ತೇನೆ, ದ್ರೌಪದಿ ನೋಡುತ್ತಿರು ಎಂದು ಅವಳ ಮುಂಗುರುಳುಗಳನ್ನು ಮೇಲಕ್ಕೆ ಎತ್ತಿ ನೇವರಿಸಿದನು.
ಅರ್ಥ:
ಕೊಂಬು: ಗರ್ವ, ಕಹಳೆ; ಧರ್ಮ: ಧಾರಣೆ ಮಾಡಿದುದು; ಡೊಂಬ: ಮೋಸಗಾರ; ಮುದು: ವಯಸ್ಸಾದ; ಇಕ್ಕು: ನೀಡು; ನಂಬು: ವಿಶ್ವಾಸವಿಡು; ವಿಷ: ನಂಜು; ಐಸಲೇ: ಅಲ್ಲವೇ; ತಲೆ: ಶಿರ; ಏರು: ಹತ್ತು, ಆರೋಹಿಸು; ಅಗ್ರಜ: ಹಿರಿಯ; ಡಾವರ: ಭೀಷಣತೆ, ಆವರಿಸುವಿಕೆ; ಅರಿ: ತಿಳಿ; ತಿಂಬೆ: ತಿನ್ನುವೆ; ತರುಣಿ: ಹೆಣ್ಣು, ಯುವತಿ; ಕೇಳು: ಆಲಿಸು; ಅಂಬುಜಾಕ್ಷಿ: ಕಮಲದಂತ ಕಣ್ಣುಳ್ಳವಳು; ಸಂತವಿಡು: ಸಂತೈಸು; ಕುರುಳ: ಮುಂಗುರುಳು; ಏರಿಸು: ಮೇಲಕ್ಕೆತ್ತು;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಕೊಂಬೆನೇ +ಧರ್ಮಜನ +ಧರ್ಮದ
ಡೊಂಬನ್+ಈ+ ಮುದುಗರುಡನ್+ಇಕ್ಕಿದನ್
ಅಂಬುಗೆಯ +ವಿಷವ್+ಐಸಲೇ +ತಲೆಗೇರಿತ್+ಅಗ್ರಜನ
ಡೊಂಬಿಗರ+ ಡಾವರಿಗರ್+ಇವದಿರ
ತಿಂಬೆನ್+ಈಗಳೆ +ತರುಣಿ +ಕೇಳ್+ಎನುತ್
ಅಂಬುಜಾಕ್ಷಿಯ +ಸಂತವಿಟ್ಟನು+ ಕುರುಳನ್+ಏರಿಸುತ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಡ ಕಾರದ ಜೋಡಿ ಪದ – ಡೊಂಬಿಗರ ಡಾವರಿಗರಿವದಿರ
(೨) ಧೃತರಾಷ್ಟ್ರನನ್ನು ಬಯ್ಯುವ ಪರಿ – ಮುದುಗರುಡ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 