ಇಳಿ ರಥವನೆಲೆ ಪಾರ್ಥ ಬಳಿಕಾ
ನಿಳಿವೆನೆಂದನು ಶೌರಿ ನೀವ್ ಮು
ನ್ನಿಳಿವುದೆಂದನು ಪಾರ್ಥನಾಯ್ತು ವಿವಾದವಿಬ್ಬರಿಗೆ
ಎಲೆ ಮರುಳೆ ನಾ ಮುನ್ನಿಳಿಯೆ ನೀ
ನುಳಿವೆಲಾ ಸಾಕಿನ್ನು ಗರ್ವದ
ಗಳಹತತವನು ಬಳಿಕ ತೋರುವೆ ರಥವನಿಳಿಯೆಂದ (ಗದಾ ಪರ್ವ, ೮ ಸಂಧಿ, ೪೮ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಕೃಷ್ಣನು ಅರ್ಜುನನಿಗೆ ರಥದಿಂದ ಇಳಿ, ಆ ನಂತರ ನಾನು ಇಳಿಯುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳಲು, ಅರ್ಜುನನು ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ಮೊದಲು ನೀವು ಇಳಿಯಿರಿ ಆ ನಂತರ ನಾನು ಇಳಿಯುತ್ತೇನೆ ಎಂದು ಹೇಳಲು, ಇಬ್ಬರಿಗೂ ವಾಗ್ವಾದ ನಡೆಯಿತು. ಕೃಷ್ಣನು ನುಡಿಯುತ್ತಾ, ಎಲೈ ಹುಚ್ಚಾ ನಾನು ಮೊದಲಿಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ, ನೀನು ಇಳಿ ಆಮೇಲೆ ನಿನ್ನ ಗರ್ವದ ಮಾತುಗಳ ಬೆಲೆ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು.
ಅರ್ಥ:
ಇಳಿ: ಕೆಳಕ್ಕೆ ನಡೆ; ರಥ: ಬಂದಿ; ಬಳಿಕ: ನಂತರ; ಶೌರಿ: ಕೃಷ್ಣ; ಮುನ್ನ: ಮೊದಲು; ವಿವಾದ: ವಾಗ್ವಾದ, ಚರ್ಚೆ; ಮರುಳೆ: ಮೂಢ; ಉಳಿ: ಜೀವಿಸು; ಸಾಕು: ನಿಲ್ಲು; ಗರ್ವ: ಅಹಂಕಾರ; ಗಳಹ: ಮಾತಾಳಿ; ತೋರು: ಕಾಣಿಸು, ಗೋಚರಿಸು; ರಥ: ಬಂಡಿ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಇಳಿ +ರಥವನ್+ಎಲೆ +ಪಾರ್ಥ +ಬಳಿಕಾ
ನಿಳಿವೆನೆಂದನು +ಶೌರಿ +ನೀವ್ +ಮು
ನ್ನಿಳಿವುದೆಂದನು +ಪಾರ್ಥನ್+ಆಯ್ತು +ವಿವಾದವ್+ಇಬ್ಬರಿಗೆ
ಎಲೆ +ಮರುಳೆ +ನಾ +ಮುನ್ನಿಳಿಯೆ +ನೀನ್
ಉಳಿವೆಲಾ +ಸಾಕಿನ್ನು+ ಗರ್ವದ
ಗಳಹತತವನು +ಬಳಿಕ +ತೋರುವೆ +ರಥವನ್+ಇಳಿಯೆಂದ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಇಳಿ – ೧-೩ ಸಾಲಿನ ಮೊದಲ ಪದ
(೨) ಇಳಿ, ಉಳಿ – ಪ್ರಾಸ ಪದಗಳು
(೩) ಕೃಷ್ಣನು ಬಯ್ಯುವ ಪರಿ – ಎಲೆ ಮರುಳೆ ನಾ ಮುನ್ನಿಳಿಯೆ ನೀನುಳಿವೆಲಾ ಸಾಕಿನ್ನು ಗರ್ವದಗಳಹ
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 