ಸೆಳೆದುಕೊಂಡನು ಮೃತ್ಯುವಿನ ಹೆಡ
ತಲೆಯನೊದೆದು ಕೃಪಾಳು ತನ್ನನು
ತಲೆಬಳಿಚಿ ಕಳುಹಿದರೆ ಬಂದೆನು ರಾಯನರಕೆಯಲಿ
ಬಳಲಿ ಬೀಳುತ್ತೇಳುತೊಬ್ಬನೆ
ತಲೆಮುಸುಕಿನಲಿ ನಡೆಯೆ ಕಂಡೆನು
ನೆಲನೊಡೆಯನಹುದಲ್ಲೆನುತ ಸುಳಿದೆನು ಸಮೀಪದಲಿ (ಗದಾ ಪರ್ವ, ೪ ಸಂಧಿ, ೫ ಪದ್ಯ)
ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಸಾತ್ಯಕಿಯು ನನ್ನ ಹೆಡತಲೆಗೆ ಹೂಡಿದ್ದ ಕತ್ತಿಯಿಂದ ಅವರು ನನ್ನನ್ನುಳಿಸಿ ಕಳಿಸಿದರು. ಕೌರವನನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಾ ಬರುತ್ತಿರಲು ತಲೆಗೆ ಮುಸುಕು ಹಾಕಿಕೊಂಡು ಬೀಳುತ್ತಾ ಏಳುತ್ತಾ ಹೋಗುವವನನ್ನು ಕಂಡೆನು. ಇವನು ಅರಸನೋ ಅಲ್ಲವೋ ನೋಡಿ ಬಿಡೋಣವೆಂದು ಹತ್ತಿರಕ್ಕೆ ಹೋದೆನು.
ಅರ್ಥ:
ಸೆಳೆ: ಎಳೆತ, ಸೆಳೆತ; ಮೃತ್ಯು: ಸಾವು; ಹೆಡತಲೆ: ಹಿಂದಲೆ; ಒದೆ: ತಳ್ಳು; ಕೃಪೆ: ಕರುಣೆ; ತಲೆಬಳಿಚು: ತಲೆ ಕತ್ತರಿಸು; ಕಳಿಸು: ತೆರಳು; ಬಂದು: ಆಗಮಿಸು; ಅರಕೆ: ಕೊರತೆ, ನ್ಯೂನತೆ; ಬಳಲು: ಆಯಾಸ, ದಣಿವು; ಬೀಳು: ಎರಗು; ಏಳು: ಹತ್ತು; ತಲೆ: ಶಿರ; ಮುಸುಕು: ಹೊದಿಕೆ; ನಡೆ: ಚಲಿಸು; ಕಂಡು: ನೊಡು; ನೆಲ: ಭೂಮಿ; ಒಡೆಯ: ರಾಜ; ಸುಳಿ: ಬೀಸು, ತೀಡು; ಸಮೀಪ: ಹತ್ತಿರ;
ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಸೆಳೆದುಕೊಂಡನು +ಮೃತ್ಯುವಿನ +ಹೆಡ
ತಲೆಯನ್+ಒದೆದು +ಕೃಪಾಳು +ತನ್ನನು
ತಲೆಬಳಿಚಿ +ಕಳುಹಿದರೆ +ಬಂದೆನು+ ರಾಯನ್+ಅರಕೆಯಲಿ
ಬಳಲಿ +ಬೀಳುತ್+ಏಳುತ್+ಒಬ್ಬನೆ
ತಲೆಮುಸುಕಿನಲಿ +ನಡೆಯೆ +ಕಂಡೆನು
ನೆಲನೊಡೆಯನ್+ಅಹುದಲ್ಲೆನುತ +ಸುಳಿದೆನು +ಸಮೀಪದಲಿ
ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ದುರ್ಯೋಧನನನ್ನು ನೆಲನೊಡೆಯ ಎಂದು ಕರೆದಿರುವುದು
(೨) ದುರ್ಯೋಧನನು ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ಪರಿ – ಬಳಲಿ ಬೀಳುತ್ತೇಳುತೊಬ್ಬನೆ ತಲೆಮುಸುಕಿನಲಿ ನಡೆಯೆ ಕಂಡೆನು
ಕುಮಾರವ್ಯಾಸಭಾರತ 