ಪದ್ಯ ೧೨: ಸಂಜಯನು ಯಾರ ನಡಿಗೆಯನ್ನು ನೋಡಿದನು – ೫?

ಕುಣಿವ ಕರಿಗಳ ತಲೆಯ ಮಡುಹಿನ
ಲಣೆದು ಹೆಜ್ಜೆಯನಿಡುತ ಭೂತದ
ಹೆಣನ ತೀನಿಗೆ ತವಕಿಸುವ ವೇತಾಳ ಸಂತತಿಯ
ರಣದೊಳಂಜಿಸಿ ಸೆರೆನರದ ಕಾ
ವಣದೊಳಗೆ ಕೈಯೂರಿ ಮಿಗೆ ಹಳ
ವೆಣನ ಹೊಲಸಿಗೆ ಹೇಸಿ ಹರಿದಡಿಗಡಿಗೆ ಸುಯ್ವವನ (ಗದಾ ಪರ್ವ, ೩ ಸಂಧಿ, ೧೨ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಆಗ ತಾನೇ ಸತ್ತು ಕುಣೀಯುವ ಆನೆಗಳನ್ನು ತಿವಿದು ಹೆಜ್ಜೆಯನ್ನಿಡುತ್ತಾ, ಹೆಣವನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಆತುರದಿಂದ ನುಗ್ಗುವ ಬೇತಾಳಗಳನ್ನು ಹೆದರಿಸಿ, ಕತ್ತಿನ ನರಗಳ ಹನೀಗೆಯಲ್ಲಿ ಕೈಯೂರಿ, ಹಳೆಯದಾದ ಹೆಣಗಳ ಹೊಲಸಿಗೆ ಅಸಹ್ಯಪಟ್ಟುಕೊಂಡು ಜೋರಾಗಿ ಹೋಗುತ್ತಾ ಹೆಜ್ಜೆಹೆಜ್ಜೆಗೂ ಅವನು ನಿಟ್ಟುಸಿರು ಬಿಡುತ್ತಿದ್ದನು.

ಅರ್ಥ:
ಕುಣಿ: ನರ್ತಿಸು; ಕರಿ: ಆನೆ; ತಲೆ: ಶಿರ; ಮಡುಹು:ಹಳ್ಳ, ಕೊಳ್ಳ; ಅಣೆ:ತಿವಿ, ಹೊಡೆ; ಹೆಜ್ಜೆ: ಪಾದ; ಭೂತ: ಬೇತಾಳ; ಹೆಣ: ಜೀವವಿಲ್ಲದ ಶರೀರ; ತೀನಿ: ಆಹಾರ, ತಿನಿಸು; ತವಕಿಸು: ಆತುರಿಸು; ವೇತಾಳ: ಭೂತ; ಸಂತತಿ: ವಂಶ; ರಣ: ಯುದ್ಧ; ಅಂಜಿಸು: ಹೆದರಿಸು; ಸೆರೆ: ಬಂಧನ; ಕಾವಣ: ಹಂದರ, ಚಪ್ಪರ; ಕೈಯೂರು: ಕೈಯಿಟ್ಟು; ಮಿಗೆ: ಅಧಿಕ; ಹಳವೆಣ: ಹಳೆಯದಾದ ಹೆಣ; ಹೊಲಸು: ಕೊಳಕು, ಅಶುದ್ಧ; ಹೇಸು: ಅಸಹ್ಯಪಡು; ಹರಿ: ಚಲಿಸು; ಅಡಿಗಡಿಗೆ: ಹೆಜ್ಜೆ ಹೆಜ್ಜೆಗೆ; ಸುಯ್ವ: ನಿಟ್ಟುಸಿರು;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಕುಣಿವ +ಕರಿಗಳ+ ತಲೆಯ +ಮಡುಹಿನಲ್
ಅಣೆದು +ಹೆಜ್ಜೆಯನಿಡುತ +ಭೂತದ
ಹೆಣನ +ತೀನಿಗೆ +ತವಕಿಸುವ +ವೇತಾಳ +ಸಂತತಿಯ
ರಣದೊಳ್+ಅಂಜಿಸಿ +ಸೆರೆನರದ+ ಕಾ
ವಣದೊಳಗೆ +ಕೈಯೂರಿ +ಮಿಗೆ+ ಹಳ
ವೆಣನ+ ಹೊಲಸಿಗೆ +ಹೇಸಿ +ಹರಿದ್+ಅಡಿಗಡಿಗೆ+ ಸುಯ್ವವನ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಹ ಕಾರದ ಸಾಲು ಪದ – ಹಳವೆಣನ ಹೊಲಸಿಗೆ ಹೇಸಿ ಹರಿದಡಿಗಡಿಗೆ