ಪದ್ಯ ೫೧: ಅರ್ಜುನನು ಯುದ್ಧಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಸಿಂಗಾರಗೊಂಡನು?

ಬಳೆಯ ನುಗ್ಗೊತ್ತಿದನು ಕೌರವ
ಬಲದ ಗಂಟಲ ಬಳೆಯ ಮುರಿವವೊ
ಲಲಘು ಸಾಹಸಿ ಘಳಿಯನುಟ್ಟನು ಮಲ್ಲಗಂಟಿನಲಿ
ತಲೆ ನವಿರ ಹಿಣಿಲಿರಿದು ತಿಲಕವ
ಗೆಲಿದು ಕಿಗ್ಗುಟ್ಟಿನ ಕಠಾರಿಯ
ಹೊಳೆವ ಗೊಂಡೆಯ ಮೆರೆಯೆ ಗಂಡಂದವನು ಕೈಕೊಂಡ (ವಿರಾಟ ಪರ್ವ, ೭ ಸಂಧಿ, ೫೧ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಕೌರವ ಬಲದ ಕತ್ತನ್ನು ಮುರಿಯುವಂತೆ ಕೈಯಲ್ಲಿದ್ದ ಬಳೆಗಲನ್ನು ನೆಲಕ್ಕೆ ಬಡಿದು ಪುಡಿ ಮಾಡಿದನು. ಮಲ್ಲರಿಗೆ ಯೋಗ್ಯವಾಗುವಂತೆ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು ಮಡಿಚಿ ತೊಟ್ಟನು. ತಲೆಯ ಕೂದಲು ಜಡೆಯನ್ನು ತೆಗೆದು, ಹಣೆಗೆ ವೀರ ತಿಲಕವನ್ನಿಟ್ಟುಕೊಂಡು, ಸೊಂತದಲ್ಲಿ ಕಠಾರಿಯನ್ನು, ಗೊಂಡೆಯ ಕುಚ್ಚು ಕಾಣಿಸುವಂತೆ ಧರಿಸಿ, ಗಂಡು ವೇಷವನ್ನು ಅರ್ಜುನನು ತೊಟ್ಟನು.

ಅರ್ಥ:
ಬಳೆ: ಕಂಕಣ, ಕೈಗೆ ಹಾಕುವ ಗಾಜು, ಲೋಹ ಗಳ ದುಂಡನೆಯ ಆಭರಣ; ನುಗ್ಗು: ಚೂರು, ನುಚ್ಚು, ಪುಡಿ; ಒತ್ತು: ಚುಚ್ಚು, ತಿವಿ; ಬಲ: ಸೈನ್ಯ; ಗಂಟಲು: ಕಂಠ; ಮುರಿ: ಚೂರುಮಾಡು; ಲಘು: ವೇಗವಾದ, ಶೀಘ್ರವಾದ; ಸಾಹಸಿ: ಪರಾಕ್ರಮಿ; ಘಳಿ: ನೆರಗೆ, ಮಡಿಸಿದ ಸೀರೆ; ಉಟ್ಟು: ತೊಡು; ಮಲ್ಲ: ಜಟ್ಟಿ; ಗಂಟು: ಸೇರಿಸಿ ಕಟ್ಟಿದುದು, ಕಟ್ಟು; ತಲೆ: ಶಿರ; ನವಿರು: ಕೂದಲು, ಕೇಶ; ಹಿಣಿಲು: ಬಿಗಿದು ಸುತ್ತಿದ ತಲೆಗೂದಲು, ಮುಡಿ; ಇರಿ: ತಿವಿ; ತಿಲಕ: ಹಣೆಯಲ್ಲಿಡುವ ಬೊಟ್ಟು; ಕಿಗ್ಗುಟ್ಟು: ಕೆಳಭಾಗದ ಕಟ್ಟು; ಕಠಾರಿ: ಚೂರಿ, ಕತ್ತಿ; ಹೊಳೆ: ಪ್ರಕಾಶ; ಗೊಂಡೆ: ಕುಚ್ಚು; ಮೆರೆ: ತೋರು, ಹೊಳೆ; ಗಂಡು: ಪುರುಷ; ಅಂದ: ಸೊಬಗು; ಕೈಕೊಂಡ: ತೊಡು;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಬಳೆಯ +ನುಗ್ಗೊತ್ತಿದನು +ಕೌರವ
ಬಲದ +ಗಂಟಲ +ಬಳೆಯ +ಮುರಿವವೊಲ್
ಅಲಘು +ಸಾಹಸಿ +ಘಳಿಯನುಟ್ಟನು +ಮಲ್ಲಗಂಟಿನಲಿ
ತಲೆ +ನವಿರ +ಹಿಣಿಲಿರಿದು +ತಿಲಕವ
ಗೆಲಿದು +ಕಿಗ್ಗುಟ್ಟಿನ +ಕಠಾರಿಯ
ಹೊಳೆವ +ಗೊಂಡೆಯ +ಮೆರೆಯೆ +ಗಂಡಂದವನು +ಕೈಕೊಂಡ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಉಪಮಾನದ ಪ್ರಯೋಗ – ಕೌರವಬಲದ ಗಂಟಲ ಬಳೆಯ ಮುರಿವವೊಲ್