ಪದ್ಯ ೫೮: ಭೀಮನು ಕಮಲಕ್ಕೆ ಹೇಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿದನು?

ಚಾಚಿದನು ಬರಿಕೈಯನಬುಜಕೆ
ಚಾಚುವಿಭಪತಿಯಂತೆ ತುಂಬಿಗ
ಳಾ ಚಡಾಳ ಧ್ವನಿಯ ದಟ್ಟಣೆ ಮಿಗಲು ಚೀರಿದವು
ವೀಚಿ ಮಸಗುವ ಕೊಳನು ಜಿನ ಋಷಿ
ಯಾಚರಣೆಯೊಳು ಕಮಲವನವನು
ಲೋಚಿನಲಿ ಲಾವಣಿಗೆಗೊಂಡನು ಭೀಮನಿಮಿಷದಲಿ (ಅರಣ್ಯ ಪರ್ವ, ೧೧ ಸಂಧಿ, ೫೮ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಕಮಲ ಪುಷ್ಪಕ್ಕೆ ಸೊಂಡಿಲನ್ನು ಚಾಚುವ ಆನೆಯಂತೆ ಭೀಮನು ಹೂಗಳಿಗೆ ಕೈಚಾಚಿದನು. ಕಮಲದ ಮೇಲಿದ್ದ ದುಂಬಿಗಳು ಜೋರಾಗಿ ಉಚ್ಚಸ್ವರದಲ್ಲಿ ಚಿರಿದವು. ಕೊಳವು ಜಿನಮುನಿಯಂತೆ ಸುಮ್ಮನಿತ್ತು, ಭೀಮನು ತನ್ನ ಕಣ್ಣಿನಲ್ಲೇ ಕ್ಷಣಾರ್ಧದಲ್ಲಿ ಕಮಲಗಳಿಗೆ ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕಿದನು.

ಅರ್ಥ:
ಚಾಚು: ಹರಡು; ಬರಿ: ಕೇವಲ; ಕೈ: ಕರ, ಹಸ್ತ; ಅಬುಜ: ಕಮಲ; ಇಭ: ಆನೆ; ಪತಿ: ಒಡೆಯ; ತುಂಬಿ: ದುಂಬಿ, ಭ್ರಮರ; ಚಡಾಳ: ಹೆಚ್ಚಳ, ಆಧಿಕ್ಯ; ಧ್ವನಿ: ಶಬ್ದ; ದಟ್ಟಣೆ: ನಿಬಿಡತೆ, ಸಾಂದ್ರತೆ; ಮಿಗಲು: ಹೆಚ್ಚು; ಚೀರು: ಕೂಗು; ವೀಚಿ: ಅಲೆ; ಮಸಗು: ಹರಡು; ಕೊಳ: ಸರೋವರ; ಜಿನ: ಇಂದ್ರಿಯಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದವನು, ಜಿತೇಂದ್ರಿಯ; ಋಷಿ: ಮುನಿ; ಆಚರಣೆ: ಅನುಸರಿಸುವುದು; ಕಮಲ: ತಾವರೆ; ಲೋಚನ: ಕಣ್ಣು; ಲಾವಣಿಗೆ: ಮುತ್ತಿಗೆ, ಆಕರ್ಷಣೆ; ನಿಮಿಷ: ಕೊಂಚ ಸಮಯ;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಚಾಚಿದನು +ಬರಿಕೈಯನ್+ಅಬುಜಕೆ
ಚಾಚುವ್+ಇಭಪತಿಯಂತೆ +ತುಂಬಿಗಳ್
ಆ+ ಚಡಾಳ +ಧ್ವನಿಯ +ದಟ್ಟಣೆ +ಮಿಗಲು +ಚೀರಿದವು
ವೀಚಿ +ಮಸಗುವ +ಕೊಳನು +ಜಿನ ಋಷಿ
ಆಚರಣೆಯೊಳು +ಕಮಲವನ್+ಅವನು
ಲೋಚಿನಲಿ +ಲಾವಣಿಗೆ+ಕೊಂಡನು +ಭೀಮ+ನಿಮಿಷದಲಿ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಉಪಮಾನದ ಪ್ರಯೋಗ – ಚಾಚಿದನು ಬರಿಕೈಯನಬುಜಕೆಚಾಚುವಿಭಪತಿಯಂತೆ; ವೀಚಿ ಮಸಗುವ ಕೊಳನು ಜಿನ ಋಷಿಯಾಚರಣೆಯೊಳು
(೨) ಭೀಮನು ಕಮಲವನ್ನು ಬಾಚುವ ಪರಿ – ಕಮಲವನವನು ಲೋಚಿನಲಿ ಲಾವಣಿಗೆಗೊಂಡನು ಭೀಮನಿಮಿಷದಲಿ