ಪದ್ಯ ೧೩: ಹನುಮನೇಕೆ ಮಿಡುಕಿದನು?

ಏನಿದೆತ್ತಣ ರಭಸವೀ ಗಿರಿ
ಸಾನುವಿದಮಾನುಷ ವಿಹಾರ
ಸ್ಥಾನವಿವನಾರೋ ಮಹಾದೇವಾ ಪ್ರಚಂಡನಲ
ಈ ನಿನದವೆಮ್ಮಂದಿನಗ್ಗದ
ವಾನರರ ಗರ್ಜನೆಗೆ ಗುರುವಾ
ಯ್ತೇನನೆಂಬೆನೆನುತ್ತ ಮೆಲ್ಲನೆ ಮಿಡುಕಿದನು ಹನುಮ (ಅರಣ್ಯ ಪರ್ವ, ೧೧ ಸಂಧಿ, ೧೩ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಭೀಮನ ಗರ್ಜನೆಯನ್ನು ಕೇಳಿ ಹನುಮಂತನು, ಈ ಸದ್ದಿನ ರಭಸ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಎಲ್ಲಿಂದ ಬಂತು? ಈ ಪರ್ವತ ಪ್ರದೇಶದ ಅರಣ್ಯವು ಮನುಷ್ಯರು ಓಡಾಡುವ ಪ್ರದೇಶವಿಲ್ಲ. ಹೀಗೆ ಗರ್ಜಿಸುವ ಇವನಾರೋ ಮಹಾ ಪ್ರಚಂಡನಿರಬೇಕು, ಹಿಂದೆ ತ್ರೇತಾಯುಗದಲ್ಲಿ ನನ್ನೊಡನಿದ್ದ ವಾನರರ ಗರ್ಜನೆಗೆ ಇವನ ಗರ್ಜನೆಯು ಗುರುವಿನಂತಿದೆ, ಎಂದು ಚಿಂತಿಸುತ್ತಾ ಮಿಡುಕಿದನು.

ಅರ್ಥ:
ರಭಸ: ವೇಗ; ಗಿರಿ: ಬೆಟ್ಟ; ಸಾನು: ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿನ ಸಮತಲವಾದ ಪ್ರದೇಶ; ಮಾನುಷ: ಮನುಷ್ಯರು, ಜನರು; ಪ್ರಚಂಡ: ಭಯಂಕರ, ನಿಪುಣ; ನಿನದ: ಶಬ್ದ; ಅಗ್ಗ: ಶ್ರೇಷ್ಠ; ವಾನರ: ಕಪಿ, ಹನುಮ; ಗರ್ಜನೆ: ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಕೂಗು, ಆರ್ಭಟ; ಗುರು: ದೊಡ್ಡ; ಮೆಲ್ಲನೆ: ನಿಧಾನ; ಮಿಡುಕು: ಅಲುಗಾಟ, ಚಲನೆ; ಹನುಮ: ಆಂಜನೇಯ;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಏನಿದ್+ಎತ್ತಣ +ರಭಸವ್+ಈ+ ಗಿರಿ
ಸಾನುವಿದ+ಮಾನುಷ +ವಿಹಾರ
ಸ್ಥಾನವ್+ಇವನ್+ಆರೋ +ಮಹಾದೇವಾ +ಪ್ರಚಂಡನಲ
ಈ +ನಿನದವ್+ಎಮ್ಮಂದಿನ್+ಅಗ್ಗದ
ವಾನರರ+ ಗರ್ಜನೆಗೆ+ ಗುರುವಾಯ್ತ್
ಏನನೆಂಬೆನ್+ಎನುತ್ತ +ಮೆಲ್ಲನೆ +ಮಿಡುಕಿದನು +ಹನುಮ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಭೀಮನ ಗರ್ಜನೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಪರಿ – ಈ ನಿನದವೆಮ್ಮಂದಿನಗ್ಗದವಾನರರ ಗರ್ಜನೆಗೆ ಗುರುವಾಯ್ತ್