ಪದ್ಯ ೩೫: ಧರ್ಮಜನು ಶಕುನಿಗೆ ಏನು ಉತ್ತರವಿನ್ನಿತ್ತನು?

ಅಹುದು ಹೊಲ್ಲೆಹವಾವುದಾಡಲು
ಬಹುದು ಸುಜನರ ಕೂಡೆ ನೀವೇ
ಕುಹಕ ವಿದ್ಯಾ ಸಾರ್ವಭೌಮರು ಶಕುನಿ ಕೌರವರು
ಸಹೃದಯರಿಗತಿ ಕುಟಿಲರಲಿ ನಿ
ಸ್ಪೃಹರಿಗತಿರಾಗಿಗಳೊಡನೆ ದು
ಸ್ಸಹಕಣಾ ಸಮ್ಮೇಳವೆಂದನು ಧರ್ಮಸುತ ನಗುತ (ಸಭಾ ಪರ್ವ, ೧೪ ಸಂಧಿ, ೩೫ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಶಕುನಿಯ ಹಂಗಿಸುವ ನುಡಿಗೆ ಧರ್ಮರಾಯನು, ಶಕುನಿ ನೀವು ಹೇಳಿದ್ದು ನಿಜ, ಸಜ್ಜನರ ಜೊತೆಗೆ ಪಗಡೆಯಾಡಬಹುದು. ನೀವಿಬ್ಬರೂ (ಶಕುನಿ, ದುರ್ಯೋಧನ) ಕುಹಕವಿದ್ಯಾ ಸಾರ್ವಭೌಮರು. ಸಹೃದಯರಿಗೂ, ಮೋಸಗಾರರಿಗೂ, ಅತಿಯಾದ ಆಸೆಯುಳ್ಳವರಿಗೂ, ನಿಸ್ಪೃಹರಿಗೂ ಹೊಂದಾಣಿಕೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಧರ್ಮಜನು ನಗುತ್ತಾ ಹೇಳಿದನು.

ಅರ್ಥ:
ಅಹುದು: ಹೌದು; ಹೊಲ್ಲ: ಹೀನ ವ್ಯಕ್ತಿ, ಕೆಟ್ಟವನು; ಸುಜನ: ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿ; ಕುಹಕ: ಮೋಸ, ವಂಚನೆ; ಸಾರ್ವಭೌಮ: ಚಕ್ರವರ್ತಿ; ಸಹೃದಯ: ಒಳ್ಳೆಯ ವ್ಯಕ್ತಿ; ಕುಟಿಲ: ಕೆಟ್ಟ, ನೀಚ; ನಿಸ್ಪೃಹ: ಆಸೆ ಇಲ್ಲದವ; ರಾಗಿ: ಭೋಗಭಾಗ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅನುರಾಗವುಳ್ಳ; ದುಸ್ಸಹ: ಸಹಿಸಲಸಾಧ್ಯವಾದ; ಸಮ್ಮೇಳ: ಸಹವಾಸ; ನಗು: ಸಂತಸ;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಅಹುದು +ಹೊಲ್ಲೆಹವಾವುದ್+ಆಡಲು
ಬಹುದು+ ಸುಜನರ+ ಕೂಡೆ +ನೀವೇ
ಕುಹಕ+ ವಿದ್ಯಾ+ಸಾರ್ವಭೌಮರು +ಶಕುನಿ +ಕೌರವರು
ಸಹೃದಯರಿಗ್+ಅತಿ +ಕುಟಿಲರಲಿ+ ನಿ
ಸ್ಪೃಹರಿಗ್+ಅತಿರಾಗಿಗಳ್+ಒಡನೆ+ ದು
ಸ್ಸಹಕಣಾ +ಸಮ್ಮೇಳವೆಂದನು +ಧರ್ಮಸುತ +ನಗುತ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಸಹೃದಯ, ಕುಟಿಲ, ನಿಸ್ಪೃಹ, ಅತಿರಾಗಿ – ವಿವಿಧ ಜನರ ಸ್ವಭಾವ
(೨) ಶಕುನಿಯನ್ನು ಕರೆದ ಬಗೆ – ನೀವೇ ಕುಹಕ ವಿದ್ಯಾ ಸಾರ್ವಭೌಮರು ಶಕುನಿ ಕೌರವರು