ಪದ್ಯ ೩೭: ಶಿವನಿಗೆ ಯಾರು ಉಘೇ ಎಂದು ಜಯಘೋಷಮೊಳಗಿದರು?

ಪರಮ ಶ್ರುತಿ ವೇದಾಂಗ ಮಂತ್ರೋ
ತ್ಕರ ಧರಿತ್ರಿ ಕುಲಾದ್ರಿ ಸಸಿ ಭಾ
ಸ್ಕರ ಸುರೋರಗ ಜಲಧಿ ನದಿ ನಕ್ಷತ್ರ ರಾಶಿಗಳು
ಸರಸಿರುಹಭವ ವಿಷ್ಣು ವಿವಿಧಾ
ಧ್ವರ ಮುನೀಂದ್ರ ಗ್ರಹವು ಸಚಾರ
ಚರವುಘೇ ಎಂದೆರಗುತಿರ್ದುದು ಶಿವನ ಬಳಸಿನಲಿ (ಕರ್ಣ ಪರ್ವ, ೭ ಸಂಧಿ, ೩೭ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ವೇದ ವೇದಾಂಗಗಳು, ಮಂತ್ರಗಳು, ಭೂಮಿ, ಕುಲ ಪರ್ವತಗಳು, ಚಂದ್ರಸೂರ್ಯರು, ನಕ್ಷತ್ರಗಳು, ನದಿ ಸಮುದ್ರಗಳು, ಬ್ರಹ್ಮ ವಿಷ್ಣು ಯಜ್ಞಗಳು, ಮುನಿಮುಖ್ಯರು, ಗ್ರಹಗಳು ಸಚರಾಚರಗಳು ಉಘೇ ಎಂದು ಶಿವನಿಗೆ ನಮಸ್ಕರಿಸಿದರು.

ಅರ್ಥ:
ಪರಮ: ಶ್ರೇಷ್ಠ; ಶ್ರುತಿ: ವೇದ; ವೇದಾಂಗ: ಉಪನಿಷತ್ತು; ಮಂತ್ರ: ಛಂದೋ ಬದ್ಧವೂ ಪವಿತ್ರವೂ ಆದ ದೇವತಾಸ್ತುತಿ; ಉತ್ಕರ: ಸಮೂಹ; ಧರಿತ್ರಿ: ಭೂಮಿ; ಕುಲಾದ್ರಿ: ಪರ್ವತ; ಸಸಿ: ಶಶಿ, ಚಂದ್ರ ಭಾಸ್ಕರ: ರವಿ; ಸುರ: ದೇವತೆ; ಉರಗ: ಹಾವು; ಜಲಧಿ: ಸಾಗರ; ನದಿ: ಸರೋವರ; ನಕ್ಷತ್ರ: ತಾರೆ; ರಾಶಿ: ಸಮೂಹ; ಸರಸಿರುಹಭವ: ಬ್ರಹ್ಮ; ವಿಷ್ಣು: ಶೇಷಶಯನ; ವಿವಿಧ: ಹಲವಾರು; ಅಧ್ವರ: ಯಜ್ಞ; ಮುನಿ: ಋಷಿ; ಮುನೀಂದ್ರ: ಮುನಿಮುಖ್ಯ; ಗ್ರಹ:ಆಕಾಶಚರಗಳು; ಸಚರಾಚರ: ಸಮಸ್ತ ಚಲಿಸುವ ಮತ್ತು ಚಲಿಸದ; ಉಘೇ: ಜಯಘೋಷ; ಎರಗು: ನಮಸ್ಕರಿಸು; ಶಿವ: ಶಂಕರ; ಬಳಸು: ಸುತ್ತುವರಿ, ಸುತ್ತುಗಟ್ಟು;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಪರಮ +ಶ್ರುತಿ +ವೇದಾಂಗ +ಮಂತ್ರೋ
ತ್ಕರ+ ಧರಿತ್ರಿ+ ಕುಲಾದ್ರಿ +ಸಸಿ +ಭಾ
ಸ್ಕರ +ಸುರೋರಗ+ ಜಲಧಿ+ ನದಿ+ ನಕ್ಷತ್ರ+ ರಾಶಿಗಳು
ಸರಸಿರುಹಭವ +ವಿಷ್ಣು +ವಿವಿಧ
ಅಧ್ವರ +ಮುನೀಂದ್ರ +ಗ್ರಹವು +ಸಚಾರ
ಚರವ್+ಉಘೇ +ಎಂದ್+ಎರಗುತಿರ್ದುದು +ಶಿವನ +ಬಳಸಿನಲಿ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಉತ್ಕರ, ಭಾಸ್ಕರ – ಪ್ರಾಸ ಪದ
(೨) ಉತ್ಕರ, ರಾಶಿ – ಸಮನಾರ್ಥಕ ಪದಗಳು