ಪದ್ಯ ೨೮: ಹಸ್ತಿನಾನಗರ ಹೇಗೆ ತೋರಿತು?

ಅರರೆ ಪಾತಾಳದ ವಿಳಾಸಿನಿ
ಯರಿಗೆ ಚೌಕಿಗೆಯೋ ಸುದುರ್ಗದ
ಹಿರಿಯಗಳೊ ಬಲುಗೋಟೆಯೋ ನಿಚ್ಚಣಿಕೆಯೋ ದಿವದ
ಮುರಿಮುರಿದ ಹುಲಿಮುಖದ ಹೇಮದ
ತರದ ತೆನೆಗಳ ವಜ್ರಮಯ ಬಂ
ಧುರ ಕವಾಟಸ್ಫುಟದಲೆಸೆದುದು ಹಸ್ತಿನಾನಗರ (ಉದ್ಯೋಗ ಪರ್ವ, ೭ ಸಂಧಿ, ೨೮ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:

ಅರ್ಥ:
ಅರರೆ: ಒಂದು ಕೊಂಡಾಟದ ನುಡಿ; ಪಾತಾಳ: ಅಧೋಲೋಕ; ವಿಳಾಸಿನಿ: ಸುಂದರಿ; ಚೌಕಿ: ಮಣೆ, ಕಾವಲು; ದುರ್ಗ: ಕೋಟೆ; ಹಿರಿಯ:ದೊಡ್ಡವನು, ಶ್ರೇಷ್ಠ; ಊಟೆ: ಝರಿ; ಬಲು: ಹೆಚ್ಚು; ನಿಚ್ಚಣಿ: ಏಣಿ; ದಿವ: ಸ್ವರ್ಗ, ದಿನ; ಮುರಿ: ಸೀಳು; ಹುಲಿ: ವ್ಯಾಘ್ರ;ಮುಖ: ಆನನ; ಹೇಮ: ಬಂಗಾರ; ತರ: ಸಾಮ್ಯ; ತೆನೆ: ಕೋಟೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗ, ಧಾನ್ಯದ ಹೊಡೆ; ವಜ್ರ: ಗಟ್ಟಿಯಾದ, ಬಲವಾದ, ನವರತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು; ಬಂಧುರ: ಬಾಗಿರುವುದು; ಕವಾಟ: ಬಾಗಿಲು; ಸ್ಫುಟ: ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ತಿಳಿಯುವಂತಹುದು; ಎಸೆ: ತೋರು; ನಗರ: ಊರು;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಅರರೆ +ಪಾತಾಳದ +ವಿಳಾಸಿನಿ
ಯರಿಗೆ +ಚೌಕಿಗೆಯೋ +ಸುದುರ್ಗದ
ಹಿರಿಯಗಳೊ+ ಬಲುಗೋಟೆಯೋ +ನಿಚ್ಚಣಿಕೆಯೋ +ದಿವದ
ಮುರಿಮುರಿದ +ಹುಲಿಮುಖದ +ಹೇಮದ
ತರದ +ತೆನೆಗಳ +ವಜ್ರಮಯ +ಬಂ
ಧುರ+ ಕವಾಟ+ಸ್ಫುಟದಲ್+ಎಸೆದುದು +ಹಸ್ತಿನಾನಗರ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧)