ಪದ್ಯ ೯೩: ದತ್ತಾಪಹಾರ ಮಾಡಿದರೇನಾಗುತ್ತದೆ?

ತನ್ನ ದಾನವನಪಹರಿಸಿ ಕೊಂ
ಡನ್ಯರಿತ್ತುದಕಡ್ಡ ಬೀಳುವ
ಕುನ್ನಿಜನರರವತ್ತು ಸಾವಿರ ವರುಷ ಪರಿಯಂತ
ಭಿನ್ನವಿಲ್ಲದೆ ವಿಷ್ಠೆಯೊಳು ಕ್ರಿಮಿ
ಜನ್ಮದಲ್ಲಿಹರಿದನರಿದು ನೀ
ನಿನ್ನು ಕೊಟ್ಟುದನುಳುಹಿಕೊಳ್ವುದು ಧರ್ಮವಲ್ಲೆಂದ (ಉದ್ಯೋಗ ಪರ್ವ, ೪ ಸಂಧಿ, ೯೩ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ನಾವು ದಾನಕೊಟ್ಟದ್ದನ್ನು ಹಿಂಪಡೆಯುವುದು, ಬೇರೆಯವರು ನೀಡುವ ದಾನವನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಇವೆರಡನ್ನು ಮಾಡುವ ನಾಯಿಸಮಾನನಾದ ಮನುಷ್ಯನು ೬೦ ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಪರಿಯಂತ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ನವಾಗಿ ಕ್ರಿಮಿಯಾಗಿರುತ್ತಾರೆ. ಇದನ್ನರಿತು ನೀನು ದತ್ತಾಪಹಾರ ಮಾಡಬೇಡ ಎಂದು ಸನತ್ಸುಜಾತರು ತಿಳಿಸಿದರು.

ಅರ್ಥ:
ತನ್ನ: ಅವನ; ದಾನ: ಕೊಡುಗೆ; ಅಪಹರಿಸು: ತೆಗೆದುಕೊ; ಅನ್ಯರು: ಬೇರೆಯವರು; ಅಡ್ಡ: ಅಡಚಣೆ; ಕುನ್ನಿ: ನಾಯಿ; ಜನ: ಮನುಷ್ಯ; ಸಾವಿರ: ಸಹಸ್ರ; ವರುಷ: ಸಂವತ್ಸರ; ಪರಿ: ನಡೆ, ಸಾಗು; ಭಿನ್ನ: ತುಂಡು, ಭೇದ; ವಿಷ್ಥೆ: ಆಮೇಧ್ಯ; ಕ್ರಿಮಿ: ಕೀಟ; ಜನ್ಮ: ಜನನ; ಅರಿ: ತಿಳಿ; ಕೊಟ್ಟು: ನೀಡಿದ; ಅಳುಹು: ಬಯಸು, ಅಪೇಕ್ಷಿಸು; ಧರ್ಮ: ಧಾರಣೆ ಮಾಡಿದುದು, ನಿಯಮ, ಆಚಾರ; ಉಳುಹು: ಕಾಪಾಡು, ಸಂರಕ್ಷಿಸು;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ತನ್ನ ದಾನವನ್+ಅಪಹರಿಸಿ +ಕೊಂಡ್
ಅನ್ಯರ್+ಇತ್ತುದಕ್+ಅಡ್ಡ+ ಬೀಳುವ
ಕುನ್ನಿ+ಜನರ್+ಅರವತ್ತು +ಸಾವಿರ +ವರುಷ +ಪರಿಯಂತ
ಭಿನ್ನವಿಲ್ಲದೆ +ವಿಷ್ಠೆಯೊಳು +ಕ್ರಿಮಿ
ಜನ್ಮದಲ್ಲಿಹರ್+ಇದನ್+ಅರಿದು +ನೀ
ನಿನ್ನು +ಕೊಟ್ಟುದನ್+ಉಳುಹಿಕೊಳ್ವುದು +ಧರ್ಮವಲ್ಲೆಂದ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) ಈ ಸಂಸ್ಕೃತ ಶ್ಲೋಕವನ್ನು ಉಚ್ಚರಿಸುವ ಪದ್ಯ
ಸ್ವದತ್ತತ್ ದ್ವಿಗುಣಂ ಪುಣ್ಯಂ ಪರದತ್ತನುಪಲನಂ
ಪರದತ್ತಪಹರನೇಣ ಸ್ವದತ್ತಂ ನಿಷ್ಫಲಂ ಭವೇತ್
ಸ್ವದತ್ತಂ ಪರದತ್ತಂ ವ ಯೋ ಹರೇತ ವಸುಂಧರಂ
ಷಷ್ಠಿವರ್ಷಸಹಸ್ರಾಣಿ ವಿಷ್ಟಂ ಜಾಯತೇ ಕ್ರಿಮಿಃ
(೨) ಕುಮಾರವ್ಯಾಸ ಬಯ್ಯುವ ರೀತಿ – ಕುನ್ನಿಜನರು