ಪದ್ಯ ೮೮: ಕಾರ್ಯಸಿದ್ಧಿಯ ಮರ್ಮವಾವುದು?

ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯನಿಮಿತ್ತ ಗರ್ವವ
ನೆಮ್ಮಿದೊಡೆ ತದ್ಗರ್ವದಿಂದುರೆ
ದಿಮ್ಮಿತಹುದಾ ಕಾರ್ಯ ಮರ್ತ್ಯ ಚರಾಚರಂಗಳಲಿ
ನಿರ್ಮಮತೆಯಲಿ ನಡೆದುಪಕೃತಿಯೊ
ಳಮ್ಮಹವನೈದುವ ವೊಲೊದಗುವ
ಕರ್ಮಿಗಳನೊಳಹೊಯ್ದುಕೊಳ್ವುದು ಮರ್ಮ ಕೇಳೆಂದ (ಉದ್ಯೋಗ ಪರ್ವ, ೪ ಸಂಧಿ, ೮೮ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ತನ್ನ ಕಾರ್ಯ ಸಾಧನೆಯಾಗಬೇಕೆಂದರೆ, ಗರ್ವವನ್ನು ಬಿಡಬೇಕು, ಏಕೆಂದರೆ ಗರ್ವದಿಂದ ಕಾರ್ಯವು ಕಠಿಣವಾಗುತ್ತದೆ. ಮನುಷ್ಯರಾಗಲಿ, ಪ್ರಾಣಿಗಳಾಗಲಿ, ಚರಾಚರಗಳಾಗಲಿ ಅವುಗಳ ಬಳಿಗೆ ಹೋಗಿ ಅವರ ಉಪಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದು ಅದರಿಂದ ಪರಮ ಸಂತೋಷಗೊಂಡು ಅವರ ಸೌಹಾರ್ದವನ್ನು ಗಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೇ ಕಾರ್ಯಸಿದ್ಧಿಯ ಮರ್ಮವೆಂದು ಸನತ್ಸುಜಾತರು ತಿಳಿಸಿದರು.

ಅರ್ಥ:
ತಮ್ಮ: ಅವರ; ಕಾರ್ಯ: ಕೆಲಸ; ನಿಮಿತ್ತ: ನೆಪ, ಕಾರಣ; ಗರ್ವ: ಅಹಂಕಾರ; ಉರೆ: ವಿಶೇಷವಾಗಿ; ದಿಮ್ಮಿತು: ದೊಡ್ಡದಾದ, ಬಲಿಷ್ಠವಾದ; ಮರ್ತ್ಯ: ಭೂಮಿ; ಚರಾಚರ: ಜೀವಿಸುವ ಮತ್ತು ಜೀವಿಸದ; ಮಮತೆ: ಪ್ರೀತಿ, ಅಭಿಮಾನ; ನಡೆದು: ಸಾಗಿ; ಉಪಕೃತಿ: ಉಪಕಾರ, ನೆರವು; ಐದು:ಹೊಂದು, ಸೇರು, ಹೋಗು; ಒದಗು: ಸಿಗುವ; ಕರ್ಮಿ: ಕೆಲಸಗಾರ; ಒಳಹೊಯ್ದು: ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳು; ಮರ್ಮ: ರಹಸ್ಯವಾಗಿ ಕಾರ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವವನು;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ತಮ್ಮ+ ಕಾರ್ಯ+ನಿಮಿತ್ತ +ಗರ್ವವನ್
ಎಮ್ಮಿದೊಡೆ +ತದ್ಗರ್ವದಿಂದ್+ಉರೆ
ದಿಮ್ಮಿತಹುದಾ +ಕಾರ್ಯ +ಮರ್ತ್ಯ +ಚರಾಚರಂಗಳಲಿ
ನಿರ್ಮಮತೆಯಲಿ +ನಡೆದ್+ಉಪಕೃತಿಯೊಳ್
ಅಮ್ಮಹವನ್+ಐದುವ +ವೊಲ್+ಒದಗುವ
ಕರ್ಮಿಗಳನ್+ಒಳಹೊಯ್ದುಕೊಳ್ವುದು +ಮರ್ಮ +ಕೇಳೆಂದ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧)ನಿರ್ಮಮತೆ, ಮರ್ಮ, ಕರ್ಮಿ, ಕರ್ಮ – ಪದಗಳ ಬಳಕೆ