ಪದ್ಯ ೧೬: ಭೀಮನು ಪುರುಷಾಮೃಗವನ್ನು ಹೇಗೆ ಸಂಧಿಸಿದನು?

ಇದುವೆ ಸಮಯ ಮಹಾನುಭಾವನ
ಪದಯುಗವ ಕಾಣುವೊಡೆನುತ ನಿಜ
ಗದೆಯನೆಡೆಗೈಯಿಂದ ಹಿಡಿದೀಕ್ಷಿಸಿದನಾ ಮೃಗವ
ವದನ ವಿಕಸಿತ ವರ ಸರೋರುಹ
ವೊದಗೆ ಮೆಯ್ಯೊಳು ಹರುಷಪುಳಕದ
ಹೊದರಿನಲಿ ಹೊರೆಯೇರೆ ನಡೆತರುತಿರ್ದನಾ ಭೀಮ (ಸಭಾ ಪರ್ವ, ೭ ಸಂಧಿ, ೧೬ ಪದ್ಯ)

ತಾತ್ಪರ್ಯ:
ಭೀಮನು ಮಾನಸಸರೋವರದಲ್ಲಿ ಶಿವನ ಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿದ್ದ ಪುರುಷಾಮೃಗನನ್ನು ನೋಡಿ ಆ ಮಹಾನುಭಾವನ ಪಾದದ್ವಯವನ್ನು ನೋಡಲು ಇದೇ ಸಮಯವೆಂದು ತಿಳಿದು ತನ್ನ ಗದೆಯನ್ನು ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದು, ಆತನನ್ನು ನೋಡಲು ಭೀಮನ ಮುಖವು ಕಮಲದಂತೆ ಅರಳಿತು. ಸಂತೋಷದಿಂದ ರೋಮಾಂಚನಗೊಂಡ ಭೀಮನು ಅದರ ಬಳಿಗೆ ನಡೆದನು.

ಅರ್ಥ:
ಸಮಯ: ಕಾಲ; ಮಹಾನುಭಾವ: ಶ್ರೇಷ್ಠ; ಪದ: ಚರಣ; ಪದಯುಗ: ಪಾದದ್ವಯ; ಕಾಣು: ನೋಡು; ನಿಜ: ದಿಟ; ಗದೆ: ಮುದ್ಗರ; ಎಡ: ವಾಮ: ಕೈ: ಕರ; ಹಿಡಿದು: ಗ್ರಹಿಸು; ಈಕ್ಷಿಸು: ನೋಡು; ವದನ; ಮುಖ; ವಿಕಸಿತ: ಅರಳಿದ; ವರ: ಶ್ರೇಷ್ಠ; ಸರೋರುಹ: ಕಮಲ; ವೊದೆಗೆ: ರೀತಿ; ಮೆಯ್ಯೊಳು: ತನು; ಪುಳಕ: ಮೈನವಿರೇಳುವಿಕೆ; ಹೊದರು: ಪೊದೆ; ಹೊರೆ: ಹತ್ತಿರ, ಸಮೀಪ; ನಡೆ: ಮುಂದೆ ಹೋಗು;

ಪದವಿಂಗಡಣೆ:
ಇದುವೆ +ಸಮಯ +ಮಹಾನುಭಾವನ
ಪದಯುಗವ+ ಕಾಣುವೊಡ್+ಎನುತ +ನಿಜ
ಗದೆಯನ್+ಎಡೆಗೈಯಿಂದ +ಹಿಡಿದ್+ಈಕ್ಷಿಸಿದನಾ+ ಮೃಗವ
ವದನ+ ವಿಕಸಿತ+ ವರ+ ಸರೋರುಹ
ವೊದಗೆ+ ಮೆಯ್ಯೊಳು +ಹರುಷಪುಳಕದ
ಹೊದರಿನಲಿ+ ಹೊರೆಯೇರೆ +ನಡೆತರುತಿರ್ದನಾ +ಭೀಮ

ಅಚ್ಚರಿ:
(೧) “ಹ” ಕಾರದ ಜೋಡಿ ಪದಗಳ ಬಳಕೆ: ಹರುಷಪುಳಕದ ಹೊದರಿನಲಿ ಹೊರೆಯೇರೆ
(೨) ಮುಖವು ಅರಳಿತು ಎಂದು ವರ್ಣಿಸಲು – ವದನ ವಿಕಸಿತ ವರ ಸರೋರುಹವೊದಗೆ